متن و منتقد

گفتگوی

وابستگی

محمد انسانی:

در باب وابستگی: وابستگی اصولاً به فرد خارجی تعلق نمی‌گیرد؛ بلکه وابستگی (خصوصاً به طور آشکاری در بزرگسالان) صرفاً به توهم شکل می‌گیرد. ما صرفاً می‌توانیم به ((توهم وجود خویشتن، آن وجودی که عمیقاً در خویشتن طالب آن هستیم و آن ابعادی که در خویشتن به‌وضوح درک نمی‌کنیم، در دیگری))، وابسته شویم و بدین دلیل وابستگی، مدام در معرض مخاطره است و عشق رمانتیک ازآن‌جهت که مبتنی بر چنین توهمی است در ذات خود شکستنی است و اگر انسانِ عاشق موجودی منجمد نباشد و به خویشتن اجازة رشد روانی را بدهد دیریازود شاهد شکست عشق رمانتیک خویشتن خواهد بود.

معشوق هر چه باشد و هر که باشد و با هر مزیتی باشد نهایتاً من نیست و نمی‌تواند حامل انتظارات رؤیایی و کمال‌طلبانه‌ای باشد که من از بهشت درونی خویشتن دارم و بودن با زیباترین و برگزیده‌ترین انسان جهان به‌هیچ‌روی جای ادراک عمیق و درونی من از خویشتن را نخواهد گرفت، گواینکه در کنار بهترین انسان نیز من چیزی که درک می‌کنم ((خودم در کنار اوست)) و نه او، آن‌چنان که واقعاً او هست.

معشوق انسانی‌ست با نگرش‌ها، نیازها و ضعف‌های شخصی خودش که از قضای روزگار من او را متوهمانه موضوع میل خود برای دریافت خویشتن یافته‌ام.

حمید ژیان پور:

طرح‌واره وابستگی نه به‌وسیله "توهم" که از طریق تجربه، تعریف می‌شود؛ بنابراین "وابستگی"، نه با "توهم"، بلکه به‌وسیله چگونگی "تجربه"، شکل می‌گیرد.

عشق و وابستگی، عمیق‌ترین تجربه رویارویی انسان با سوژه بودگی یا وجود است که منجر به برون‌رفت انسان از حضور در سوژه به‌سوی تعلق خاطر به ابژه یا تجربه ابژه می‌شود که در آن توهم راه ندارد.

جنگ و مرگ، سوژه بودگی یا وجود است که انسان را از حضور به‌سوی تجربه ابژه وجود، سوق می‌دهد.

مردها زبانشان در بیان عشق، محکم نیست؛ چون به جنگ می‌اندیشند، چون به مرگ می‌اندیشند. [...]

گفتگوی

سکوت

حمید ژیان پور:

وقتی رنج‌هایت را به زبان نمی‌آوری، به بهترین وجه در حال بیان آن هستی...

زندگی، چالش ارزش‌ها است که در آن ارزش‌های ناپیدا گفتمان غالب رنج پیدا است.

رنج به‌وسیله ارزش‌های اخلاقی به وجود می‌آید. ارزش‌ها، صدای خفته نجوای درون آدمی است که آن را به شعر، فلسفه، هنر و زیباشناسی تبدیل می‌کند.

رنج، آرام می‌آید و در زمین وجود ما می‌روید و ما را می‌رویاند. رنج ما را بر می‌کشد؛ اما ما آن را فریاد می‌زنیم. رنج بهترین نوع مواجهه انسان با ناشناخته‌های درون خویش است.

وقتی رنج را بر زبان می‌آوریم ارزش‌های آن را در زمان محبوس می‌کنیم و ایدئولوژی یا مکتب انسان‌ساز از آن ساخته می‌شود.

وقتی رنج‌هایت را بر زبان نمی‌آوری به بهترین وجه در حال تأمل در هستی معرفت‌شناسانه ارزش‌های برساخته از رنجی که آرام و به‌تدریج در ما رشد کرده است، هستیم.

رنج، رخساره زیبای زندگی است که ما آن را بد بزک کرده‌ایم.

فریاد رنج به جنگ و خشونت می‌انجامد.

می‌اندیشم؛

وقتی رنج‌هایت را به زبان نمی‌آوری، به بهترین وجه در حال بیان صلح و آزادی هستی...

سهیل پرند:

همان حکایت سکوت است و ناگفته‌ها! در این صورت: اگر گوشی شنوا در میان نباشد، چه می‌شود [...]

گفتگو

خویشتن

حمید ژیان پور

پرسش بسياري از پاسخ‌ها در بيرون از اصالت وجود ما است و خيلي وقت‌ها ارتباطي به ما ندارد.

سادات هاشمی

اما ذهن نمی‌فهمد و دنبال پاسخ است.

حمید ژیان پور

آگاهي از خويشتن به‌وسیله‌ی درك كامل زیبایی‌های پيدا و ناپيداي "خود" به دست می‌آید و شاد كردن "خود" به‌وسیله‌ی "غير خود"، شادي ناقص و ناكاملي است كه خويشتن خود انساني را كامل و باشکوه نخواهد كرد.

سقف و بخت را رها كن. آن‌ها دور هستند. نزدیک‌ترین آدرس براي ديدن "خود" همين "اينجا و اكنون" است.

اگر كسي بتواند ما را به خودمان نزديك كند ارزش نزديكي دارد [...]

گفتگوی

اراده حاکمیت تکرار قانون

حمید ژیان پور:

می‌اندیشم؛

رنسانس، آغاز کران گشودگی ذهن از سلطه تاریخ و نماد اراده بین‌الاذهانی در صورت‌بندی تمامیت روح جمعی انسان به‌مثابه آگاهی است که برساخت دمکراسی را ممکن می‌سازد.

مریم علیخانی:

مدرنیته فضا و مکانی خالی از کنترل باقی نگذاشته است. تمام شهرها و روستاها و مترو و قطار و هواپیما، شغل‌ها، و همه چیز در کنترل است. به‌نوعی می‌توان گفت مدرنیتة امروز، به‌مثابه سرمایه‌داری است. نظم نوین اراده‌ای است که همه چیز را تحت کنترل دارد. جهان کندویی است پر از عسل که در دست سرمایه‌داری اداره می‌شود. انسان‌ها در این کندوی تودرتو همچون زنبور کارگر تلاش می‌کنند که سرمایه و سود بیشتر وارد کندو شود.

حمید ژیان پور:

ما باید بدانیم که سرمایه‌سالاری و سرمایه‌داری جهان‌نگر، دو تلقی جداگانه در تاریخ انگاری است.

می‌اندیشم؛

سرمایه‌سالاری، نوعی دارایی مشتمل بر رهبانیت سرخ است که از مرزهای تأمل در عقلانیت حجب، عبور کرده است.

تکلیف با پرسش، وجاهت می‌یابد. تکلیف بدون پرسش، اسارت می‌آورد [...]

گفتگو

انتظار / اصلاحات

محمد محجوب:

بعضی‌ها جوری رأی‌دادن را حیثیتی کرده‌اند که آدم می‌ترسد پای صندوق برود. حیثیتی کردن انتخابات، تحدید آزادی افراد است به شیوه نرم. بعضی از ما هم که خداوندگار شیوه نرمیم.

حمید ژیان پور:

بالارفتن از پله‌های سراشیبی انتظار یعنی فروافتادن در فرجام تلخ انفعال...

از کورسوی روزنه امید، بیکرانگی جهان در حال تغییر را نمی‌توان دید.

انفعال در انتظار یعنی فعلیت مداوم تکرار عمل در دور باطل امید که منجر به طولانی‌تر شدن انتظار می‌شود.

محمد محجوب:

آیا طلب اصلاح نمودن انفعال و بی عملی است؟ چرا و به چه دلیلی، انتظار، مترادف افول از پلکان زمان است؟ [...]

گفتگو

ساختن / برساختن

حمید ژیان پور:

شعر سیاسی، صدای تندیس تاریخ است. صدای تندیس تاریخ است، صدای تحلیل تاریخ نیست.

امینه کازرونی:

متوجه تندیس برساخته هم نشدم. منظورتان الگوها و ارزش‌های وارداتی است که تناسب با فرهنگ میزبان نداشته باشد؟

حمید ژیان پور:

تندیس‌هایی که ساخته می‌آیند تحلیل می‌روند و تندیس‌هایی که برساخته می‌شوند تحلیل می‌شوند (یعنی نو به نو می‌شوند و همچنان گشوده می‌مانند). میان ساختن و برساختن فاصله‌ای است به‌اندازه ماندن و ماندگارشدن [...]

گفتگوی

باور / عقل

حمید ژیان پور:

می‌اندیشم؛

باور به عقل، معنایی عظیم برای زیستن خردمندانه است. غرب در عقل ما و شرق در باور ما معنا می‌یابد. به نظر من تفاوت میان غرب و شرق در تحکم رئالیته فاصله تاریخی که ما میان "باور" و "عقل" به وجود آورده‌ایم، شکل‌یافته است.

مهشید ظفر:

به نظر من در شرق به دلیل عقبه مذهبی و تسلط مذهب بر تمام مسائل اجتماعی از زمان حمله اعراب به ایران که مهد تمدن بود و ازدواج اعراب با کنیزان و زنان ایرانی تأثیر سنتی بر رفتار ایرانیان داشت و آن‌ها را از خودباوری دور کرد و دویست سال حکومت اعراب بر ایران، فرهنگ جدیدی را که شامل تأثر از احادیث و خرافات و اخلاق جدید در خاورمیانه بود شکل داد. تا زمان یعقوب لیث صفاری این جریان ادامه داشت تا آنکه اعراب از ایران رفتند؛ ولی متأسفانه دو نسل کم نیست که فرهنگ عربی را جا انداخته بود. ولی در آمریکا به طور مثل مگر جنگ جنوب و شمال نبود، یا در فرانسه رنسانس باعث حذف مذاهب از تصمیم‌گیری‌های اجتماعی شد و با ورود به عصر صنعت کاملاً حذف شد، ولی متأسفانه در خاورمیانه و شرق هنوز هم خرافات به‌جای عقلانیت ممالک را به‌جای پیشرفت به عقب بردند. به جز کشورهای امارات که خود را با جهان غرب وفق دادند و دین را به‌روز کردند و از مواهب مدرنیته برخوردار شدند [...]

گفتگو

جنگ / پیروزی / فلسفه

حمید ژیان پور

اگر زن‌ها نبودند، شغل اصلي مردها جنگيدن بود.

سادات هاشمی

الان هم فقط جنگ را دوست دارند. بجنگند، بکشند، زخمی کنند و...

حمید ژیان پور

جنگيدن نيازمند فضاي ذهني است كه تا آن اندازه بزرگ باشد كه نويد پيروزي را اميدبخش كند. جنگيدن تنها عينيت كشتن و نابودي ندارد. ما همواره در حال جنگيدن براي بزرگ‌تر كردن استحاله دنياي محدود خويش هستیم. اين می‌تواند معنايي براي اگزيستانسیاليسم نيز باشد.

سادات هاشمی

جنگ‌ها همه برای به دست آوردن پیروزی و غلبه بر دیگری هست [...]

گفتگو

پوچ‌انگاری / انگاره پوچی

حمید ژیان پور:
ابزوردیسم (absurdism)، پوچ‌انگاری نیست. ابزوردیسم، انگاره پوچی است و ازاین‌جهت که زندگی و توانایی انسان را برای جستجوی معنا قوت می‌بخشد، پر معنا تلقی می‌شود.

باور به معنا، انگاره غالب تلاش برای جستجوی معنا است.

مرگ و یا انتخاب آزادانه مرگ (خودکشی)، حرکت مفهومی به‌سوی درک عظمت بی‌انتهای معنای زیستن است و زیستن بدون طغیان معنا، بی‌معنا است.

مریم علیخانی:

بیگانه قبل از سیزیف، محاکمه و دیگر آثار کامو نوشته شده است. رفتار مورسو در بیگانه به دنبال مفهوم جدیدی برای زندگی نیست. در واقع بیگانه به‌تصویرکشیدن پوچ‌انگاری است. نشان‌دادن انسانی است که در بی‌معنایی دست‌وپا می‌زند. جهان مورسو، دنیای پس از جنگ اروپا است. هیچ موضوعی نمی‌تواند انسان پس از جنگ را چندان تحت‌تأثیر قرار دهد.

حمید ژیان پور:

گفتگو با گزاره آغاز می‌شود و با ابهام به‌پیش می‌رود. محور گفتگو صدق یا کذب گزاره نیست در غیر این صورت گفتگوی فلسفی یا مفهومی به‌سوی تغلب مجادله و یا برتری‌طلبی در اثبات صدق و کذب پیش خواهد رفت و هرگونه سعی برای واکاوی مفاهیم عقیم خواهد ماند [...]

گفتگو

اخلاق / هنر / فلسفه

حمید ژیان پور:

می‌اندیشم؛

زیستن اخلاقی، پرمعناترین جلوه ناپیدای هستی است که انسان آن را دردمندانه می‌نمایاند...

پانته آ گلپر:

چرا زیستن اخلاقی تمایل دارد جلوه‌ای ناپیدا از هستی باشد مگر اخلاقی زیستن محل بروز در رفتارها ندارد.

حمید ژِیان پور:

اخلاق، امری معرفت‌شناسانه است با بهتر است بگویم اخلاق، کنکاش معرفت‌شناسانه در فراخنای هستی رو به تزاید انسان است که به‌تدریج به‌وسیله تعامل با محیط به دست می‌آید و موجب تعادل و سازگاری فرد و یا زیست اجتماعی انسان با جهان پیرامون خویش می‌شود.

رفتار اخلاقی، نشان‌دهنده جلوه بیرونی چیستی نوع تأثیرگذاری عمل انسان بر محیط است [...]

گفتگوی

سکوت

حمید ژیان پور:

همواره به این موضوع اندیشیده‌ام که همه چیز میل به‌سادگی دارد و در نهایت همه پیچیدگی‌ها به‌سوی سادگی و گشایش سکوت خواهد رفت.

خودکشی صادق هدایت، منزلت "سکوت" را به ما می‌نمایاند.

امین روزدار:

در خصوص صادق هدایت ، فکر نمی‌کنم فریادی رساتر از خودکشی هدایت را بشود برای او در نظر گرفت و یا تبیین نمود، مگر اینکه سکوت را پر از فریاد و یا سرشار از سخنان ناگفته تفسیر کنیم.

حمید ژیان پور:

قدرت باد به فریاد و عظمت کوه به سکوت است. ما به سکوت پناه می‌بریم تا عظمت را دریابیم. صادق هدایت، خالق انکشاف ذهن جمعی و ایمان فرضی انسان به خویشتن ناپیدای خویش است [...]

گفتگو

تجربه عرفانی / معرفت عرفانی

حمید ژیان پور:

تجربه عرفانی و معرفت عرفانی یکسان در نظر گرفته نمی‌شوند.

فلسفیدن و اندیشیدن و حتی گفتگو دربارة تجربه عرفانی، ممکن نیست و نمی‌تواند مسیر علمی را به ما نشان بدهد.

فلسفیدن و اندیشیدن و گفتگو درباره معرفت عرفانی، امکان‌پذیر، علمی و راهگشا است.

تارا ضیافت:

گفتگو دربارة معرفت عرفانی، یعنی چه؟

با یک مثال لطفاً بگویید یا بیشتر توضیح بدهید؟

حمید ژیان پور:

کاری که حافظ‌پژوهان یا مولوی‌شناسان مانند خانم "انه ماری شمیل" انجام دادند به حوزه معرفت عرفانی مربوط است [...]

گفتگو

انحصار خشونت

علیرضا علیدوستی:

جنبه انحصار خشونت توسط دولت در ایران وجود دارد، یعنی ایران این جنبه از مدرنیت دولت را دارد. لطفاً دلایلتان در نبود انحصار خشونت را ذکر بفرمایید، همین‌طور بفرمایید که ربطش به برگزاری رفراندوم چیست؟

حمید ژیان پور:

دولت مدرن، نه انحصار خشونت بلکه انحصار کنترل خشونت را دارد. یعنی به طور متمرکز، سیستماتیک و نهادینه قادر خواهد بود تا خشونت افسارگسیخته را که موجب برهم‌زدن توانایی نظم‌بخشی که از طریق قابلیت‌های ایجاد قدرت متمرکز سیستماتیک به وجود می‌آید را مختل می‌کند، مهار و کنترل نماید.

علیرضا علیدوستی:

به نظرم بیان شما نوعی تلطیف است و متفاوت با انحصار خشونت نیست. دولت مدرن دارای حاکمیت است، یعنی حق اعمال بالاترین درجه خشونت قانونی را دارد. قادر است اعلام جنگ کند، یا اعلان صلح کند، قادر است خاطیان را مجازات کند یا پول را تعریف کند. این‌ها همه خشونت هستند [...]

گفتگو

اراده / نقش / نفس

حمید ژیان پور:

می‌اندیشم؛

"اراده" چیست؟

"اراده" یعنی رهایی از نقش و آزادی در نفس...

امین روزدار:

من با تعریف شما از "اراده" مشکلی ندارم؛ ولی وقتی می‌گوییم "رهایی از... " رهایی چه چیزی؟ چیستی اراده و جنس آن از چیست؟ آیا "اراده"، جنسش همان آگاهی است؟ اگر آگاهی است پس حتماً یک "قصدیت" یا intentionality باید داشته باشد، آن قصدیت که جزء جداناپذیر آن آگاهی است (که اکنون ما آن را بااراده اینهمان دانسته‌ایم) چیست؟ به عبارتی "اراده" ی ما معطوف به چه چیزی است؟ نفس قرار است "آزاد" شود؛ ولی همین نفس در خلأ نیست، از چه چیز بایستی "آزاد" شود؟ حتماً خواهید گفت (از هفت‌دولت) پس نفس ما تا از جهانش جدا نشود آزاد نخواهد بود، و حالا سؤال اساسی این است که آیا ما انسان‌ها بخشی از همان جهانی که باید از آن جدا بشویم نیستیم؟

حمید ژیان پور:

من در تعریف "اراده"، آزادی در نفس را سبب رهایی از نقش در نظر گرفته‌ام. شما "آزادی از نفس" را مورد نقد قرار داده‌اید. این دو با هم یکی نیستند [...]

گفتگو

امکان آفریدن

حمید ژیان پور:

می‌اندیشم اگر بخواهیم چیزی را به خداوند نسبت بدهیم، نه آفریدن که امکان آفریدن است.

امکان آفریدن نه در زمان است نه در مکان است.

آقای احمد (گروه فلسفی ارغنون):

مفهوم امکان و واقعیت امکان، در خودش زمان را مستتر دارد...

حمید ژیان پور:

وقتی می‌گویید "مفهوم امکان و واقعیت امکان، در خودش زمان را مستتر دارد" استفاده از واژه "مفهوم و واقعیت" به این معنا است که مفهوم و واقعیت را در نسبت خود با خداوند، در نظر می‌گیرید. یعنی مفهوم امکان را با توجه به قابلیت درک در زمان و واقعیت در مکان را آن گونه که انسان می‌تواند آن را بیابد در نظر می‌آورید؛ بنابراین این نسبت تئولوژی از امکان، خداوند را آفریننده یا صادرکننده معرفی می‌کند که در صدر آفرینندگان قرار دارد [...]

گفتگو

اخلاق / تغییر

مریم علی‌خانی:

شوپنهاور برعکس نیچه، فیلسوفی بدبین به زندگی است. معتقد است زندگی انسان تقابل بین خیر و شر است. او زندگی را سراسر تلخی و ناکامی می‌داند و دلیلش را خواسته‌های تمام‌نشدنی انسان ذکر می‌کند، انسانی سیری‌ناپذیر که هیچ‌کدام از خوشی‌ها و کامیابی‌ها او را راضی نمی‌کند، ازاین‌رو انسان همواره دچار ملال است. این کتاب نیز مجموعه‌ای از آموزه‌های اخلاقی، آموزه‌هایی برای کنارآمدن با دیگران، ارتباط بین زن و مرد، روابط انسانی، و نیز کنارآمدن فرد با خودش است. به اعتقاد برخی شارحان، شوپنهاور در مبحث اخلاق متأثر از آیین بودا است و به‌نوعی قصار نویسی با نثری منحصربه‌فرد از ویژگی‌های آثار شوپنهاور است. تمام بخش‌های این کتاب که البته چند فصل دارد، به‌نوعی سراسر آموزه است. در هر فصل، شوپنهاور به یکی از ویژگی‌های انسان پرداخته است. آثار نیچه و جمله‌ای که انتخاب کردید با این کتاب بسیار متفاوت است؛ بنابراین جملاتی که از شوپنهاور انتخاب می‌کنیم در ادامه و ماقبل آن، مطلبی که ناقض جمله مذکور باشد، دیده نمی‌شود. این کتاب دارای شش فصل است که به ترتیب شامل:

۱-تقسیم‌بندی موضوع

۲-درباره آنچه هستیم

۳-درباره آنچه داریم

۴-درباره آنچه می‌نماییم

۵-اندرزها و اصول راهنمای عمل

۶-درباره تفاوت‌های سنین گوناگون

بیشترین آثار شوپنهاور دربارة فلسفه زندگی است و خوانش آن‌ها بسیار آسان و برای اکثر مردم قابل‌فهم است. نیچه اگرچه شاگرد شوپنهاور بود، اما در نهایت به‌نقد برخی نظرات استادش پرداخت، و درکل نیچه بسیار سخت نویس است و مفاهیمی متناقض ارائه می‌دهد، به‌طوری‌که فهم برخی از نظرات نیچه مخاطب عام را دچار اشتباه می‌کند.

حمید ژیان پور:

در نومن شخصیت، تغییر کمی، تغییر تلقی نمی‌شود.

منظور شوپنهاور از شخصیت اخلاقی، شناسه ساختار تشخص اخلاقی است.

تغییر شناسه تشخص اخلاقی موجب فروریختن پایداری پدیداری ساختار شخصیت یا فنومن شخصیت می‌شود. نومن یا اراده معطوف به شخصیت نیست؛ بلکه معطوف به "من" است [...]

گفتگو

حقيقت / فضيلت

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

حقيقت، فضيلت را از بین می‌برد.

روح آدمي نه در كسب حقيقت كه در جستجوي فضيلت است.

سادات هاشمی

اتفاقاً انسان در همه عمر، دنبال حقیقت است. حال چه آن حقیقت فضیلت باشد چه رذیلت...

حمید ژیان پور

باري اما به نظر من اين با روح انسانيت همساز نيست.

سادات هاشمی

بله. انسان حقیقت را جستجو کرده و چون به آن دست پیدا می‌کند، یا انکارش می‌کند یا نادیده می‌گیرد و یا سرکوبش می‌کند و نمی‌تواند آن را بپذیرد. حقیقت در بیشتر مواقع، تلخ و غیرقابل‌قبول است [...]

گفتگو

رنج / معنا

سادات هاشمی

"تا زمانی که رنج التیام پیدا نکرده، بخشیدن بی‌معنی است."

حمید ژیان پور

رنج در اختیار ما نیست تا آن را التیام ببخشیم.

سادات هاشمی

رنج ممکن است برخلاف خواست ما و بی‌اختیار، به ما تحمیل‌شده و ممکن است حتی رنج از طرف خودمان به ما تحمیل شود، اما التیام این رنج نه صد درصد، اما تا حدودی در اختیار ما هست.

حمید ژیان پور

رنج اگرچه آرزو می‌آفریند اما این رنج بزرگی است که آرزوهای ما را بی‌معنا می‌کند [...]

گفتگو

تفکر

سادات هاشمی

"تفکر تنها از جایی شروع می‌شود که بدانیم عقل که قرن‌ها ستایش‌شده سرسخت‌ترین دشمن تفکر است."

حمید ژیان پور

اينجا منظور عقل محض نيست بلكه عقل امرونهی است. شايد اينجا منظور، يك وجهي از اخلاق هم باشد.

سادات هاشمی

مگر کار عقل جز این است؟ تشخیص خوب و بد و بعد امرونهی.

اگر منظور اخلاق باشد، چرا عقل به‌کاررفته است؟ به نظرم عقل لازم است اما کافی نیست، این تفکر است که به کمک عقل می‌آید [...]

گفتگو

فاصله / زندگی

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

زندگي، نیم‌نگاهی ميان دو فاصله است.

فاصله‌ای كه تو آن را درك کرده‌ای

فاصله‌ای كه آن را درك نخواهي كرد...

سادات هاشمی

درک فاصله یعنی جدایی و عدم درک آن یعنی سوءتفاهم [...]

گفتگو

غریزه مرگ و زندگی در بوف کور

صادق هدایت

دیگر نمی‌توانم دنبال این سایه‌های بیهوده بروم، با زندگانی گلاویز بشوم، کُشتی بگیرم -شماهایی که گمان می‌کنید در حقیقت زندگی می‌کنید، کدام دلیل و منطق محکمی در دست دارید؟

من دیگر نمی‌خواهم نه ببخشم و نه بخشیده بشوم، نه به چپ بروم و نه به راست.

می‌خواهم چشم‌هایم را به آینده ببندم و گذشته را فراموش بکنم.

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

ما براي ادراك فرض بيهودگي به چيزي فراتر از بيهودگي نياز داريم...

سادات هاشمی

اندیشه آدمی زمانی بیهودگی را می‌پذیرد که چیزی فراتر از بیهودگی نیافته است و نمی‌خواهد با دلایل موهوم، حقیقت موجود را طوری دیگر نمایش دهد؛ بنابراین بی‌شک برای آدمی، در بیهودگی نیز معنا و مفهومی نهفته است [...]

گفتگو

تناقض

حمید ژیان پور

"خود"، موضوع تناقض است. بدون موضوعيت "خود"، تناقض معنا نمی‌یابد. حيوان، نبات و جماد در تناقض با "خود" نيست...

سهیل پرند

آیا نباید فرض را بر این بگذاریم که: در این جمله غرض از «خود»، حیوان، نبات و جماد نیست و صرفاً متوجه انسان است؟

حمید ژیان پور

انسان را نمی‌توان از تناقض تهي كرد. يعني انسان را نمی‌توان از خود تهي كرد.

سهیل پرند

منظور من اشاره شما به معین نبودن اشاره «خود» به انسان بود و شما به حیوان و نبات و جماد اشاره کردید. [...]

گفتگو

اخلاق / زبان / فرهنگ

حمید ژیان پور

واقعیت دانستنی نیست... واقعیت، ماندنی است...

پانته‌آ گلپر

موافقید به‌جای ماندنی بگوییم سرایت کردنی است؟

چراکه در مدرنیته واقعیت امر ثابتی نیست و به انحای گونه‌گون، شکل عوض می‌کند، مهم‌ترین خصلت آن شاید به‌نوعی همان سرایت کردن و رخنه کردن است.

حمید ژیان پور

سابژكتيو جوهره عقلانيت متشكل از سه واقعيت ماندگار است كه در تعامل با يكديگر قرار دارد: فلسفه، هنر، اخلاق.

به‌طور مثال ما با دانستن هنر، هنرمند نمی‌شویم. بلكه بايد واقعيت هنر، يعني ماهيت برساخته تعامل سه جزء جوهره عقلانيت، در ما موجب نو به نو شدن يا ظهور نسبيت ماهيت برساخته "واقعيت" بشود.

سابژكتيو جوهره عقلانيت با دانستن به دست نمی‌آید. واقعيت، دانستني نيست. واقعيت ماندني است [...]

گفتگو

منطق عمل خردمندانه

حمید ژیان پور

در انگاره من قوانين نبايد ممنوعيت و محدوديت ايجاد بكند. می‌توانیم درباره‌ی چيستي ماهيت قوانين صحبت كنيم.

قوانين نبايد ممنوعيت و محدوديت به وجود بياورد. قوانين راهنماي حركت به‌سوی رفتار منطقي و يا راهنماي عمل منطقي است.

جلوتر و پیش‌تر از قانون، منطق عمل خردمندانه می‌تواند قانون را تعديل و يا تغيير بدهد.

الهام-ای جی

اگر در جمعی باشیم که خدای‌ناکرده، "منطق عمل خردمندانه" کم‌رنگ است، آیا قوانین محدودکننده با سختگیری بیشتر برای ایجاد نظم، ضرورت ندارند؟

حمید ژیان پور

منطق عمل خردمندانه در مواجهه با بی‌نظمی، قدرت بیشتری برای تصاحب فرصت‌های نظم دهی در به وجود آوردن تعادل دارد. آنتروپی، نمونه روشن این موضوع می‌تواند باشد.

سعید سینایی فر

درست است که منطق عمل خردمندانه به‌عنوان یک فرایند تفکری و سیستماتیک، در مواجهه با بی‌نظمی و اختلالات، توانایی بیشتری برای تصاحب فرصت‌های نظم دهی و برقراری تعادل دارد، این نوع منطق برای بهبود و تدارک دادن و فراهم نمودن وضعیت‌ها [...]ی نامنظم و پیچیده است؛ اما آنتروپی به‌عنوان مفهومی در فیزیک و علوم زیستی، به میزان نامرتبی و بی‌نظمی در یک سیستم اشاره می‌کند. [...]

گفتگو

حقیقت / اصالت

امین روزدار

تاریخ ما را از ریل دمکراسی که دولت قانونی، ملی و دمکراتیک دکتر مصدق گرامی آن را ریل‌گذاری کرده بود، این دو (انگلیس و آمریکا) با کودتای ننگین خود به ریل دیکتاتوری کشاندند.

حمید زیان پور

تاریخ، سادگی خودش را به ما تحمیل می‌کند و ما در سادگی، حق و باطل را تشخیص می‌دهیم. وقتی مصدق را می‌فهمیم، فهم ما از پیچیدگی کهن‌الگوی تجربه زیسته تاریخ به نازل‌ترین سطح از درک تاریخ پایین می‌آید و تجربه زیسته تاریخ در زیستن مبارزه تاریخی مصداق پیدا می‌کند.

تارا ضیافت

بر اساس حدس من، تاریخ، غالباً بیشتر از کمک به انسان و انسانیت و عشق، به جنگ و دروغ و فریب کمک کرده و می‌کند.

اگر این فرض را قبول دارید حالا مصدق چگونه این پیچیدگی و گمراه‌کنندگی تاریخ را بر هم زده است؟

به زبان دیگر مگر در رابطه با خائن بودن یا وطن‌پرست بودن مصدق، همین حالا بین افراد جنگ و اختلاف نیست؟ پس چه گونه می‌توانیم بگوییم مصدق، تاریخ را شفاف و ساده کرده است؟ [...]

گفتگو

فلسفه / انتزاع

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

جنگ، اراده پنهان براي اضمحلال تدريجي دمكراسي است.

يك انقلابي نمی‌تواند دمكراتيك باشد.

اگر مصدق زنده بود باز هم می‌جنگید.

تارا ضیافت

جنگ را برابر انقلاب در نظر گرفتید؟

حمید ژیان پور

در فلسفيدن، هيچ مضموني برابر مضمون ديگري نيست.[...]

گفتگو

گمان / یقین

حمید ژیان پور

ما با يقين به‌جایی نمی‌رسیم...

مریم قره داغی

به گمانم اندک یقینی لازم است.

حمید ژیان پور

به نظر می‌رسد، گمان اندك يقين، يقين نيست گمان است.

مریم قره داغی

همین گزاره‌ای که بیان کردید که ما با یقین به‌جایی نمی‌رسیم. از روی یقین فرمودید؛ و نیز اگر هیچ امر یقینی نباشد همه شرور عالم، خیر می‌توانند باشند و همه نیکی‌ها، می‌توانند شر و تاریکی باشند. نه اخلاق تعریفی و معنایی خواهد داشت نه وجود و هستی و [...]

گفتگو

بازشناسی / بازپديدايي

امین روزدار

در فلسفه‌ی هگل بحث دو آگاهی بر سر "بازشناسی" یکدیگر است و هرکدام از طرفین (خدایگان و بنده) مطلقاً به سمت از بین رفتن دیگری گام برنمی‌دارند چراکه اگر یکی از آن‌ها از بین برود طرف دیگر بازشناسی نمی‌شود و چون طرف مقابل فقط به دنبال بازشناسی است پس طرفِ مقابلِ خود را برای این بازشناسی حفظ می‌کند. برنده‌ی بازی کسی است که حاضر است تا پای جان بیاید (ولی نه این‌که قید جان را بزند) و آن خدایگان هست که به همین دلیل که تا پای جان می‌آید، بنده، بنده‌ی او می‌شود و تاریخ ادامه می‌یابد. حکایت آگاهی در فلسفه‌ی هگل، حکایت بازشناسی است. اصلا و ابداً هگل اهل چریک بازی و گروگان‌گیری و تیر خلاص نیست.

حمید ژیان پور

بازشناسایی در فلسفه هگل، بازپديدايي ندارد.

بنده، بنده می‌ماند.

خدا، خدا... [...]

گفتگو

سوژه / ابژه / تاریخ / پراکسیس

حمید ژیان پور

در ساحت فلسفيدن، "ميل شخصي"، تحقق‌ناپذیر است. مفهوم صحيح آن ميل شخصيتي است.

كمبود، مصداق نيست. كمبود، سوژه است. كمبود، نيمه پنهان واقعيت وجود ما است كه هراندازه نزدیک‌تر می‌شویم عظمت واقعيت آن را بيشتر درك می‌کنیم. كمبود، نقصان نيست. كمبود، رخداد است كه هميشه وجود خواهد داشت.

امین روزدار

این همان بازی‌های زبانی ویتگنشتاین است که هر متنی زبان خود را می‌خواهد، با کلمات پر از راز و رمز عرفان نمی‌شود شفافیت فلسفه را که دانش و علم است به نمایش گذاشت. [...]

گفتگو

راز

امین روزدار

"راز" را تعریف بفرمایید تا ما بدانیم در مورد چه چیز در حال گفتگو هستیم، روزی و روزگاری باران و زلزله راز بوده‌اند که اسطوره‌ها افسونشان را بر دوش می‌کشیدند اما اکنون حضور آنان نه‌تنها راز نیست که در حیطه‌ی دانش قرار دارند، من طرح راز را از جانب طراحانش حیطه‌ی معناهای کشف نشده می‌فهمم که بایستی صحت‌وسقمش از جانب طراحان آن تأیید گردد. عزیزم این‌جانب اینترنت را مثال آوردم که یکی از اعجازات عالم پس از اعجاز آفرینش بوده است که گفته باشم، چنین پدیده‌ای هم در عالم هستی راز نیست و نه این‌که آن را جزء راز هستی طبقه‌بندی کرده باشم.

حمید ژیان پور

"راز"، معنای ناگشودگی ندارد. راز، معنای ناشناختگی دارد. معنای ناشناختگی، هویت شناخته‌شده شناخت است. ناشناختگی همواره در شناخت جاری است و تا بی‌نهایت ادامه دارد. ناشناختگی، برآمده از شناخت است. این همان معنای راز است [...]

گفتگو

زن / آسمان گمان

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

زن رنگین‌کمان زيبايي آسمان گمان است.

زن، همه زيبايي متبلور در انديشه ناپيداي فلسفه هستي را مانند رنگین‌کمان لطافت و قرابت زيبايي در دستان انديشه خود جمع كرده است.

زن، تماميت همه هستي مرد است وقتي مرد بخواهد هستي را به تمامه درك كند.

حبیب جنگلی کسمائی

سؤالی دارم:

این‌که نور مه‌آلود و خون و فضای یاس در ویدئو در برداشت شما جایی ندارند؟ [...]

گفتگو

صبر، ادب اندیشه

حمید ژیان پور

می‌اندیشم: صبر ادب، اندیشه است. انتهای هر گفتگو، ابتدای اندیشیدن است.

محمد دریکوند

به نظر شما تمایز بین احترام و ترس و صبر تحمل و سکوت، یک امر آفاقی است یا انفسی؟

حمید ژیان پور

به نظر می‌رسد، ما درباره آفاق‌وانفس و چيستي آن نمی‌توانم اظهارنظر کنیم اما درباره‌ی انديشه و چيستي آن می‌توانیم بينديشيم. [...]

گفتگو

سورآلیسم تكرار

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛ زندگي، نو شدن تكرار است...

پانته‌آ گلپر

چرخه‌ی استحاله مفهومی همیشه درگیر تکرار است. با بازگشتن دیوارها به‌جای نخست و دوباره آرایش اتاق به شکل قبل تکرار رخ می‌دهد.

حمید ژیان پور

"استحاله"، در بازشناخت صورت‌بندی نمادهاي سياسي، مفهومي ايدئولوژيك است.

مفاهيم ايدئولوژيك معنا می‌شوند اما تعبير نمی‌یابند.

"تكرار"، مفهوم غايتمند براي عبور از تنگناي رئاليسم به‌سوی برساختن سورآلیسم زندگي است كه تعبيرپذير است. [...]

گفتگو

انقلاب / آگاهی

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛ انقلاب نه بر اهداف از پیش تعیین‌شده كه بر فرصت‌های تنزيه نشده و خام تأکید می‌کند. فرصت‌ها و موقعیت‌هایی كه مبتني بر چالش سازنده، فرا روي آينده قرار دارد و متعلق به مردم و سرنوشتي است كه در فضاي مشاركت دمكراتيك، همگرايی و هم‌افزایی می‌یابد و جامعه را به‌سوی جوشش حرکت‌های تدريجي فرهنگي و فرهيختگي سوق می‌دهد.

انقلاب قادر است تا اين فرصت‌ها را مصادره و حاكميت خود را بر آن به هر شكلي محرز كند. در اين صورت به نظر می‌رسد انقلاب به‌سوی اهداف از پيش تعیین‌شده از هر نوع آن حركت نمی‌کند بلكه به حركت تدريجي و رشد يابنده شتاب انفجاري می‌دهد و حقيقت مصادره شده را قلب و دگرگون می‌کند و غیرعادی بودن آن را عادی جلوه می‌دهد...

انقلاب، نه انتهاي آگاهي كه انفجار آگاهی است.

انقلاب در آگاهی باقی می‌ماند...

پانته‌آ گلپر

با تمام مفاهیم خوب و عمیقی که فرمودید به‌راستی انقلاب چرا از مصدر انفعال است، یعنی برای این میزان پویایی و جهش به‌راستی چرا نامی از مصدر انفعال برگزیده‌شده است [...]

گفتگو

صدای فروخورده فرهنگ

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛ صلح، جايزه نياز ندارد. صلح، اراده نياز دارد كه در اعطاکنندگان آن وجود ندارد...

شهرزاد اسدی

فروکاست ارزش جایزه نرگس محمدی، فروکاست ارزش تلاش‌های یک جامعه است.

این جایزه به نرگس محمدی داده نشده بلکه به‌منزله‌ی شنیده شدن صدای عدالت‌خواهی یک جامعه است که ایشان با صدای بلندتری فریاد زده‌اند و فارغ از علل و اسباب شنیده شدنش از طریق ایشان، برای من ارزشمند است.

این جوایز در تاریخ یک ملت ماندگار خواهند بود. [...]

گفتگو

هنر نوشتن

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛ هنر، پذيرفتني نيست...

هنر به انسان اضافه نمی‌شود مگر آنكه بخواهند آن را به انسان اضافه كنند و انسان بخواهد آن را بپذيرد.

انسان وقتي هنرمند می‌شود یک‌چیز به او اضافه می‌شود

منيت هنر...

نوشتن درباره‌ی هنرمند، نوشتن درباره منيت هنر است...

پانته‌آ گلپر

هنر با متن زیستی هنرمند یکی شده است و هر آفرینش هنری حاصل زیستن در متنی سراسر آفرینش و آزادگی است، پس چیزی به چیزی قابل اضافه شدن نیست.

وجه اخلاقی هنر به‌تمامی درآزاده-زیستی هنرمند قابل بروز است [...]

گفتگو

اخلاق / سویه‌های حیوانی

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛ اخلاق، تجلی معنای روشن باورهای عمیق انسان به انسانیت خویش است که با آن می‌تواند انسان باقی بماند...

محمد دریکوند

اگر سویه‌های حیوانی نباشند، اصولاً اخلاق معنا ندارد...

و اگر این سویه‌های حیوانی از انسان و توسط ژنتیک و... اصلاح به شن یا هر بلایی سرشان بیاید، خود انسان موجود نابود خواهد شد!...

مثل‌اینکه بخواهیم نابرابری را از سرمایه‌داری بگیریم.

سرمایه‌داری بر نابرابری استوار است و اگر نابرابری نباشد، این خود سرمایه‌داری است که نابود می‌شود [...]

گفتگو

عین / ذهن

حمید ژیان پور

این فرض وجود دارد که؛ فیلم می‌تواند تصویری واضح برای تصور مبهم از این جمله باشد:

می‌اندیشم؛

هموار کردن عینیت در ناهمواری‌های ذهنیت، تبیین سورئالیسم پیچیده از اندیشیدن فلسفی است که منتهی به سقوط هستی ذهن می‌شود.

امر درست در گردش انطباق با پیچیدگی‌های ذهن، سقوط می‌کند.

امر درست، واقعیت خارجی دارد اما وجود ذهنی ندارد...

پانته‌آ گلپر

اصولاً انطباق بین عین با ذهن، کار هرلحظه‌ی فرد در طی روال شناخت است؛ اما بنده امر درست (بگویید امر واقع) را صاحب واقعیت (بگویید حضور) خارجی نمی‌دانم بلکه محصول نوعی نگر تاریخ‌مند و بهتر بگویم انطباقی با شناخت تاریخی از درست و نادرست است، به‌هیچ‌عنوان متعین و از پیش معلوم نیست.

امر واقع در دسترس و محدود به زمان نیست. (هگل) [...]

گفتگو

نسبت میان دین و دموکراسی

مریم علیخانی

"در نسبت میان دین و دموکراسی" در جوامعی که مردم نقش‌آفرینی نمی‌کنند، آیا مجالی برای برقراری دموکراسی می‌توان یافت؟

علی دست‌باز

این‌یک امر فرایندی و تاریخی است؛ بنابراین انتظار می‌رود این سیر تحولی به دموکراسی ختم شود.

حمید ژیان پور

ظرفیت‌های تاریخی بازدارنده است. دموکراسی نه در ظرفیت‌های تاریخی که در فرصت‌های تقابل برای رویارویی با جبر تاریخی رشد کرده است.

علی دست‌باز

آینده جوامع و تغییر شرایط و ازجمله تغییر نسل‌ها و درنتیجه آن تغییرات فرهنگی و سیاسی و اجتماعی و اقتصادی می‌تواند شرایط را به نفع دموکراسی تغییر دهد. چنانچه جامعه‌ی امروز همچون جامعه عصر مشروطه نیست. [...]

گفتگو

ديالكتيك همانيت

علی زاهدی

دیالکتیک منفی در نسبت سوژه و ابژه (این همانیت یا نا این همانیت)

دیالکتیک منفی نزد تئودور آدورنو یکی از اصحاب نظریه‌ی انتقادی، شکل انتقادی به خود می‌گیرد که از رهگذر آن می‌خواهد کنشی غیر داشته باشد به دیالکتیک مألوف تاریخ فلسفه و البته تمرکز روی ایده ­آلیزم آلمانی کانت و هگل.

یا به تعبیر اوکانر که روی اصلی‌ترین کتاب آدورنو "دیالکتیک منفی" کار کرده:

تمام معرفت‌شناسی‌های تک‌بعدی از درک تأثیر ایجابی و معرفت‌شناختی [دوسویه‌ی] هر دو قطبِ [تجربه] ناتوان‌اند. [...]

حمید ژیان پور

به نظر می‌رسد منظور متن در تبيین اين سخن از آدورنو: "تقدم ابژه نه در تكذيب سهم سوژه بلكه تصحيح فروکاست گری سوبژكتيو است" به‌روشنی تبيین نشده است. همانيتي ميان سوژه و ابژه، در معناي نگره تقدم و يا اين هماني يا همگرايي استعلاي مفاهيم مندرج در جوهره ذات نيست. يعني به نظر می‌رسد این‌گونه نمی‌نمایاند يا فرض نمی‌شود كه مفاهيم به‌خودی‌خود و بالذات، مستدرج در تابع خود هستند. بلكه همانيت نه بر استعلا و استدراج كه در انتظار براي تهذب معاني به سر می‌برد...

همانيت، تنزيه مايه ازاي فهم سوژه براي شناخت ابژه است كه در سخن آدورنو این‌گونه بیان‌شده است: [...]

گفتگو پیرامون

نقد فیلم پ مثل پلیکان

پانته‌آ گلپر

نقد فیلم پ مثل پلیکان:

هر چه باشد یا نباشد «پ مثل پلیکان» دعوتی به درست دیدن است، به تلاش در ابقاء یا رصد معنا در زیستنی که سراسر پوچی و بازیچه گری به نظر می‌رسد.

پلیکان می‌تواند نمادی از مرگ (در معنا) باشد، مرگی تمثیلی. ازاین‌روست که عزیز لباس سپید می‌پوشد و‌ سر و ریش خود را می‌آلاید. (گویی کفن پوشیده و مقدمات مرگ را آماده کرده) اما به لحاظ نشانه، نشانیP پارادایز است و مرگ چون درِ (مقدمه‌ی ورود به) بهشت است. این مرگ لازمه‌ی شناخت است که چون با امر زیبایی شناسانده همراه است به بهشت و حرف «پ» شباهت یافته است.

در حقیقت، عزیز خیلی عامدانه واژه‌ی پیری را بر زبان نمی‌آورد اما گویی می‌خواهد بیاورد اما از این امر امتناع می‌ورزد چراکه زمانی که به مصداق حرف «پ» فکر می‌کند چندین بار از ۴۰ سال انزوایش یاد می‌کند. [...]

حمید ژیان پور

تحليل دقيقي ارائه كرديد...

در نظرگاه من؛ پليكان نماد شادي كلمه است. سپیدي لباس، نماد درك روشني كلمه است. پليكان، پرنده امواج دريا نام‌گرفته است. [...]

گفتگو

اصالت تاریکی بر روشنایی

شهرزاد اسدی

کمدی مقدم بر تراژدی است. درصورتی‌که تقدم گریه بر خنده در هنگام تولد واضح است.

آیا مدافعان تقدم کمدی دفاعیات قابل قبولی در این زمینه ارائه داده‌اند؟

حمید ژیان پور

همان‌گونه كه تاريكي مقدم بر روشني است. غم، مقدم بر شادي است. گريستن، اصالت ندارد. گريه، سايه غلو تمنا بر ديوار بلند تسلا است كه بزرگ می‌نمایاند.

شهرزاد اسدی

ازنظر شما تاریکی اصالت دارد؟ پس این‌که گفته می‌شود تاریکی فقدان نور است چه می‌شود؟ [...]

گفتگو

گناهکار باورمند

حمید ژیان پور

واگويه گناه؛

گناه عمیق‌ترین و درونی‌ترین شکل از رفتار غیرکلامی است که در لایه‌های زیرین باور اعتقادی انسان، نهفته است.

گناه، سنتز باوری است که در مواجه با تحمیل و رشد فشار محیط بیرونی، جنبش می‌یابد.

گناه در نقطه عزيمت اصالت و بداهت قرار دارد.

گناه از ابتدا در آغوش آنتی‌تز خود، وجود غیرقابل‌انکار دارد. از همین رو است که گناهکار باورمند، مستوجب عقوبت است...

پرسش: به نظر شما نماد گناهكار باورمند كيست؟

شانتیا اقلیم

موسی

حمید ژیان پور

بيشتر از موسي معصوميت داشت و بيشتر از او مهجوريت داشت. [...]

گفتگو

تعادل در رابطه

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

هيچ اتفاقي یک‌طرفه نيست...

قرابت‌ها و غربت‌ها منبع عميق براي فهم يك اتفاق است...

مقدار كشيدگي زه كمان مساوي است با مقدار خميدگي زن بعلاوه خميدگي مرد.

شنتیا اقلیم

این را می‌توانید ثابت کنید؟ یا صرفاً یک گزاره فلسفی چمی دانم شاعرانه است؟

حمید ژیان پور

يكي از مفاهيم نهفته در فيلم اثبات تعادل است. من مساوي رياضي را توضيح ندادم، تساوي، تعادل را تبیين كردم. [...]

گفتگو

جهان اول / جهان سوم

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

جهان اول جايي است كه در آن مردم در دو نعمت می‌رویند:

علم كه می‌جوشد و روشنفكر كه می‌پوید...

جهان سوم جايي است كه در آن مردم در دو نعمت می‌سوزند:

نفت كه می‌جوشد و روشنفكر كه می‌خروشد...

مریم علیخانی

یکی از بهترین تعریف‌ها را برای روشنفکر جهان سوم ارائه دادید.

دقیقاً نفت مهم‌ترین دلیل عقب‌ماندگی ایران است و روشنفکرانی که هشدار می‌دهند، وااسفا که این خروش و فریادهای روشنفکر دیر شنیده می‌شود. [...]

گفتگو

استعداد / بی‌سوادی

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

قریب است ما با زبان ناخودآگاه سخن بگوییم...

بی‌سوادی، سایه ناخودآگاه تشخص منزلت علمی ما است...

لیلا تهماسب

نتیجه‌گیری نوشته شما درست است چون بی‌سوادی آن‌چنان همه‌گیر شده که آن‌که دانش دارد گویا برخلاف آنچه مرسوم است نه بر صدر بلکه باید بر قعر نشیند... ولی ارتباط آن با ناخودآگاه بی‌معنی است...

حمید ژیان پور

بی‌سوادی، سايه بلند درخشش آفتاب مدعاي منزلت اجتماعي و يا علمي ما است كه همواره به شكل مهيب به دنبال ادعا می‌آید. ما سايه را انكار می‌کنیم. [...]

گفتگو

آزادی / آبادی

آقای الماسی

برجسته‌ترین ویژگی و کارکرد انتخابات انتقال قدرت است. آیا انتخابات در ایران منجر به تغییر قدرت می‌شود؟

حمید ژیان پور

به نظر می‌رسد مهم‌ترین کارکرد انتخابات نه انتقال قدرت که اشتقاق قدرت است. همچنین موضوع انتخابات، تغییر قدرت نیست. در جهان سوم موضوع انتخابات، ترتیب قدرت است.

آقای الماسی

نکته قابل‌توجه اینکه اندیشه، کشف و نه خلق می‌شوند. همان‌گونه که در ابتدا ذکر کردم بحث قابل‌قبول پیرامون پرسش‌هایی چون انتخابات، هویت ملی، حاکمیت قانون و... بسیار گسترده‌تر از این است که در فضای مجازی تبیین یا پیرامون آن‌ها اظهارنظر شود؛ اما به‌طورکلی نظرات کاربردی تابع و برآیند شرایط عینی اجتماعی و انسانی است. در مورد انتخابات، موضوع اساسی که باید موردتوجه قرار بگیرد اینکه انتخابات یک مؤلفه از یک ساختار است، انتخابات بدون ساختار حکمرانی دمکراسی، غیرکاربردی و بی‌حاصل خواهد بود. [...]

گفتگو

موسیقی

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

موسيقي، گمان ملامت خويشتن بر سيم تار وجود است...

پانته‌آ گلپر

چرا ملامت؟ موسیقی انگیزه‌ی متغیر ماست که عشق مبادله می‌کند.

شکسپیر می‌گوید: در سازهای غیر سیمی این تحول ریتم‌ها شکل شادی و دیگر باشی می‌گیرد فی‌المثل در ساکسیفون.

حمید ژیان پور

حضرت حافظ می‌فرماید:

"بر ما بسي كمان ملامت کشیده‌اند / تا كار خود ز ابروي جانان گشاده‌ایم" [...]

گفتگو

شرافت

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

این ساده نمی‌نمایاند که زندگی، تعمیق در شرافت انسانی و تنزیه در فطرت وجدانی است.

برخي كلمات، معرف زمان هستند يعني در زمان ساخته می‌آیند؛ اما برخي از كلمات خود زبان هستند يعني به‌وسیله زبان برساخته شده‌اند و این‌گونه نيست كه بشود تعابير مختلف از آن ارائه كرد و آن را در زمان نشان داد.

اين واژها معانی ذاتي در خود دارد كه بی‌بازگشت است. يعني به زمان بازگشت نمی‌کند و قائم‌به‌ذات است.

"شرافت"، كلمه بی‌بازگشت است كه به‌وسیله معنايي كه ما براي زندگي می‌آفرینیم تعميق می‌یابد.

اين بدان معنا نيست كه ما شرافت را عمق می‌بخشیم بلكه اين معنا مستفاد می‌شود كه ما در عمق معناي ذاتي "شرافت" غور می‌کنیم و به تنزيه فطرت وجداني دست می‌یازیم.

این ساده نمی‌نمایاند که زندگی، تعمیق در شرافت انسانی و تنزیه در فطرت وجدانی است.

امین روزدار

شما به "کلی"ها اشاره دارید که ازنظر ویتگنشتاین نه‌تنها بی‌معنا هستند بلکه "مهمل" می‌باشند یعنی نه مصادیقشان را در جهان می‌توان نشان داد و نه حتی می‌توان به آن‌ها اشاره کرد. کلی‌ها، در منطق فرمال ارسطویی جوهرند اما در منطق هگلی معنایشان را از جزئی‌ها می‌گیرند. کلی‌ها محمول‌اند و صفت موضوع خودند و اتفاقاً برحسب موضوع خود دارای معنا می‌شوند. برف سفید و بخت سفید. "سفید" آن کلی است که برحسب این‌که موضوعش چه باشد [برف یا بخت] معنایش متفاوت است و معنای ذاتی ندارد. [...]

گفتگو

فرم، محتوا، برساخت معنا

محمد دریکوند

همین‌الان یک لیوان روبروی بنده است می‌توانم در آن شیر یا نوشابه یا آب یا... بریزم. منظور از فرم این است؟ نمی‌دانم مقایسه درست باشد یا نه.

مثلاً آیا نسبت سینما و رمان به هر محتوایی یکسان است؟ یا از قبل معین‌شده حد و حدود و اندازه...

حمید ژیان پور

فرم، ذاتي محتوا است.

فرم، قالب محتوا نيست.

فرم، قائم به محتوا است.

محتوا قائم به فرم نيست.

محمد دریکوند

حال همین سخن شمارا نیست محتوا فرم ذاتی [...]

گفتگو

جنگ و ایدئولوژی

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛ جنگ غریزه‌ی ایدئولوژی‌ است...

امین روزدار

جنگ ادامه سیاست است به زبانی دیگر.

اگر جنگ یک غریزه در ایدئولوژی‌ها باشد بی‌شک ما هیچ گفتگوی تمدنی در جهان نباید داشته باشیم و باید بپذیریم که مثلاً تفکر ایران‌شهری ما با بنیان شاه آرمانی‌اش ذاتاً جنگ‌طلب هست و یا مذاهب مثل مذهب شینتو ژاپنی‌ها و بودایی‌ها ذاتاً جنگ‌افروزند.

حمید ژیان پور

شما نگفتید غریزه ایران‌شهری. همچنین این‌که "ایدئولوژی"، منظور مفهوم مذهب، تلقی نمی‌شود. [...]

گفتگو

داستان‌نویسی

خانم اسدی

داستان‌نویسی در ایران در قرون گذشته و به اشکال افسانه، حکایت، روایت، قصه و مثل رایج بوده است. داستان‌های فارسی اغلب جنبه‌های نمادین و تمثیلی داشته و برای تعلیم و تبیین مسائل اخلاقی، فلسفی و عرفانی به کار گرفته می‌شدند. حکایات سیاست‌نامه، قابوس‌نامه و گلستان سعدی از این قبیل هستند. همچنین برخی داستان‌ها در کتاب‌های همچون بوستان سعدی و مثنوی مولوی به نظم سروده شده‌اند. ویس و رامین، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، وامق و عذرا، همای همایون و... داستان‌های عاشقانه‌ای هستند که به نظم درآمده‌اند. از دیگر نمونه‌های داستانی می‌توان به سمک عیار، داراب نامه، اسکندرنامه اشاره کرد.

اما این اشکال داستان‌نویسی هیچ‌کدام منطبق با معیارهای داستان‌نویسی نوین نبوده‌اند. [...]

حمید ژیان پور

به نظر می‌رسد: آنچه در "گذشته به شکل افسانه، حکایت، روایت قصه و مثل رایج بوده است"، داستان‌سرایی است. من با این سخن بسیار موافقم که "خاستگاه داستان‌سرایی در ایران در ادبیات نمایشی و آیینی بوده است و به‌نوعی در فرهنگ شفاهی زیست داشته است".

داستان‌نویسی اما شیوه امروزی نوشتن داستان است که به ادبیات داستانی شهرت یافته است و خاستگاه آن تلاش برای فهم چیستی انسان فلسفی و تبیین چگونگی هستی انسان در معنا بخشی به چیستی او است. [...]

گفتگو

وهم اندیشگی

حمید ژیان پور

وهم اندیشگی؛

ما تصور می‌کنیم می‌اندیشیم...

انديشگي مغلوب تصور ما درباره تعقل ما است. پيچيدگي اما ناظر بر استعداد بالقوه انديشگي است كه می‌تواند از مرز تصور عبور كرده و به تدبر در تحير برسد...

پانته‌آ گلپر

قابل‌تأمل است.

حمید ژیان پور

و جای شک دارد.

پانته‌آ گلپر

در حقیقت ذهنیت بر شیوه‌ی اندیشیدن ما نقش دارد چراکه زبان، دال‌های خودش را از بین موجودیت‌هایی که بر او شناسا هستند و به‌نوعی در حافظه‌ی او ثبت‌شده‌اند می‌یابد.

اما به نظر من این امر بداهت اندیشیدن را از بین نمی‌برد چراکه ما همیشه در لحظه‌ی حال به دریافت می‌رسیم و دریافت اکنون ما با دریافت‌های پیشین ما متفاوت است. این به دلیل امر واقع پیش روی اندیشیدن ماست که لحظه تغییر و تحول دارد. اگر این‌گونه نبود پیشرفت و شدنی در علم رخ نمی‌داد. [...]

گفتگو

سکوت

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

انسانیت، حرف راست را در سکوت می‌زند...

سكوت انسانيت، معرف روحي جمعي انسان است.

در نظرگاه من

روح هگلي، مبين مفهوم متعالي سكوت است كه تبیین‌کننده فرهنگ است.

فرهنگ، بخش ناپيداي حضور ما است. فرهنگ در سكوت حركت می‌کند. در سكوت حركت جوهري براي تغيير نهفته است.

پانته‌آ گلپر

در سکوت فعلیتی است که از سوژه شدن می‌گریزد، بالقوه‌ای که بالفعل نیست و کتمان می‌شود اما حرکت و رشد دارد. تمرین سکوت مشابه با آرایش نظامی است، در فعلیت نهایی نقش حیاتی دارد که کتمان شدنی نیست. [...]

گفتگو

تکرار / انکار

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

گذشته يك حادثه است كه تكرار نخواهد شد و آينده يك رابطه است كه انكار نخواهد شد.

سادات هاشمی

چطور می‌توانید مطمئن باشید که گذشته، تکرار نخواهد شد؟

مخصوصاً این‌که گذشته را یک حادثه دانستید و حوادث مشابه زیادی در زندگی بارها و بارها تکرار می‌شوند.

حمید ژیان پور

به نظر می‌رسد چون هر حادثه‌ای براي ما منحصربه‌فرد محسوب می‌شود، موجب می‌شود تا ما كيفيت متفاوتي را تجربه كنيم. [...]

گفتگو

ساحت زبان

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

ما همچنان که زندگی می‌کنیم و تجربه می‌کنیم، تجربیات زیسته ما از معانی نیز تغییر می‌کند.

اگر مانتوانیم معانی را از سطح زمان (یعنی تکرار حوادث) به ساحت زبان (یعنی انبساط حوادث) ببریم در این صورت زندگی، معنایی جز تکرار رنج و وقوع جنگ نخواهد داشت.

محمدحسین میرزایی

آقا این متن را بی‌زحمت شمای گسترده‌اش را بزارید روی میز.

حمید ژیان پور

گفتگو از ابهام آغاز می‌شود. از این نقطه شروع کنید من آماده‌ام...

محمدحسین میرزایی

ما هر یک از متن شما برداشتی داریم. همان اول عرض کردم که شمای گسترده‌ی متن شما از منظر خودتان چیست؟ یعنی مطلب را باز کنید. محوریت ساحت زبان در متن شما چگونه حاصل می‌شود؟

زبان چه نقشی در انبساط حوادث دارد؟ [...]

گفتگو

نجوای درونی

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

سنت زدگی، اختیار ایده‌ها و انتزاع نادیده‌ها را محبوس می‌کند. فرزندان ما نماد نجوای ناگفته‌های درون ما هستند که ما آن را نادیده گرفته‌ایم. اکنون ما ناگزیر از شنیدن هستیم.

امین روزدار

این‌که نسل‌ها با تفاوت‌های روان‌شناختی از یکدیگر جدا و هرکدام "ابژه‌های نسلی" خاص خود را دارند درست است و من با آن موافقم ولی این‌که آن‌ها نجوای ناگفته‌های درونی ماست را بایستی تفسیر بفرمایید، ببینیم اشاره‌تان به کدام نجواهاست؟ نجواها یعنی امیال و آرزوهای گم‌شده و یا امیال سرکوب گردیده؟ [...]

گفتگو

روان‌شناسی / روان انشایی

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

روان‌شناسی، علمي است كه مردم به سراغ آن می‌روند...

و روان انشايي، ادعايي است كه او به سراغ مردم می‌رود...

امین روزدار

روان‌شناسی، علمی در محدوده‌ی علوم انسانی است، درنتیجه چون سوژه‌اش انسان است بایستی [فهم] شود و نه [تبیین]، ولی قرار نیست که مسائل و مشکلات جهان ما و به‌خصوص مشکلات ما در حیطه‌ی مشکلات علوم انسانی با رویکرد علمی (آن‌گونه که مسائل فیزیک و شیمی ما حل می‌شود) حل و رفع گردند.

روان انشایی یعنی روانی که خود را بگوید. [...]

گفتگو

تجريد آگاهي / تقریر آگاهي

حمید ژیان پور

تاريخ علم نشان می‌دهد، هيچ دستاورد علمي از مسير انقلاب به نتيجه نرسيده است.

امیر خسروی

کدام تاریخ؟ تاریخ اتفاقاً برعکسش را نشان داده است!

حمید ژیان پور

تاريخ تجريدهاي ذهني كه در آن آگاهي، مفروض صورت‌بندی پیش‌فرض تقرير رخدادهاي تاريخي نيست و اصالت خود را نه در زمینه‌ی سنتز تبديل كه در تبیين انگاره‌های تغيير جستجو می‌کند.

امیر خسروی

این تعریف تاریخ نیست. تاریخ بررسی رویدادهای مهم گذشته است که انسان‌ها سازنده‌ی آن بودند و تاریخ یک علم هست و دارای اعتبارسنجی‌هایی هم هست. [...]

گفتگو

بر دار کردن شیخ فضل‌الله...

(علی مرادی مراغه‌ای)

امروز مصادف است با سال روز بردار کردن شيخ فضل‌الله نوری در ۱۲۸۸ ش.

بدون شک او یکی از سرسخت‌ترین دشمنان مشروطه و مجلس ایران بود، هنگامی‌که مجلس اول به توپ بسته شد او گلوله‌های شلیک‌شده به‌سوی مجلس را به اصحاب فیل تشبیه کرده بود. (حرمت مشروطه... ص 157)

• پس از به توپ بستن مجلس اول، وقتی قیام تبریز برعلیه محمدعلی شاه آغاز شد و دولتین روس و انگلیس به شاه فشار آوردند که انتخابات مجلس را از نو برگزار کند، محمدعلی شاه نرم شده در پی برپایی یک مجلس صوری بود اما با مخالفت سرسخت شيخ فضل‌الله مواجه شد.

برای اینکه شاه از به توپ بستن مجلس پشیمان نشود، شیخ در نامه‌ای به شاه، هشدار داد که اصلاً عقب‌نشینی نکند: «آنچه را بنده یقین دارم این است که غلبه با شماست، هیچ از این بادها نلرزید و اگر فی‌الجمله لغزشی شود دیگر اصلاح نمی‌شود...» [...]

رضا (گروه تاریخ تحلیلی ایران)

فقط نظر سیاسی شیخ فضل‌الله نوری در این پست به‌طور مختصر ذکرشده است، درحالی‌که اگر کمی توضیح داده می‌شد که مبنای بحث کلامی شیخ، امامت نوعی یا تأثیر گرفتن از بابیه و شیخیه بوده ‌است و نظری شاذ بر پایه نظریه‌پردازی محقق کرکی؛ اما علمای شیعه امامیه که اکثریت قاطع آنان با واژه‌ اجماع تعريف می‌شوند یا همان خرد جمعی دانشمندان شیعه، مخالف نظریه شاذ تشکیل حکومت شرعی در زمان غيبت امام عصر ارواحنافداه بوده‌اند. مقایسه این دو نظریه و مخالفت‌های علمای شیعه امامیه با تأسیس حکومت اسلامی در عصر غیبت قضاوت را آسان و راهنمای خوبی برای کسانی است که ناهنجاری‌های امروز را به گردن اسلام و روحانیت شیعه می‌اندازند. بلکه محافظه‌کاری علمای معاصر شیعه مانند مرحوم آقای بروجردی، خوانساری، نجفی، گلپایگانی، درگذشته و آقای سیستانی و شیرازی، امروزه دلالت دارد بر روشن‌بینی و تکیه بر رشد آگاهی‌های اجتماعی و تاریخی مذهبی مردم تا رسیدن به مرحله خردورزی در تصمیم‌گیری‌های بزرگ آينده.

حمید ژیان پور

به نظر می‌رسد، متن ناقص نگاشته شده است شایسته است توضیح داده شود که تفاوت نظریه سیاسی و عقیدتی شیخ در چیست؟ [...]

گفتگو

رنج و معنای زندگی

حمید ژیان پور

رنج، پايان بی‌انتها و آغاز بی‌فرجام است...

سادات هاشمی

رنج، تقدیر آدمی است که شجاعت پایان دادن به آن را ندارد.

حمید ژیان پور

براي انسان شجاع، پايان وجود ندارد.

سادات هاشمی

شاید هم برای آدم ترسو...

حمید ژیان پور

زندگي، مهنا نيست. زندگي، معنا است. معنا، پايان ندارد.

سادات هاشمی

هر معنایی نیز ارزش ادامه دادن ندارد. گاهی باید به معناها پایان داد و یا تغییر داد.[...]

گفتگو

نسل جیغ / نسل هیس

علی دشتبان

‍ ما ماهواره نداشتیم...

ما را رستوران نمی‌بردند که بدانیم جوجه‌کباب چه شکلی است...

ما حتی اگر گرسنه هم نبودیم، می‌بایست دریک ساعت خاص، سر سفره می‌نشستیم...

خوشمزه نیست یا دوست ندارم، جوابش سنگ سیاه بود...

ما لباس برادر و خواهرهای بزرگ‌ترمان را، با شوق‌وذوق می‌پوشیدیم[...]

حمید ژیان پور

نسل جیغ، نسل هیس را تربیت کرد و نسل هیس، نسل هیچ را تربیت کرد...

مسعود مشهدی

من فکر می‌کنم نسل حال حاضر، نسل جیغ هست و نسل ما، نسل هیس[...]

گفتگو

فضا-زمان

حمید ژیان پور

غریزه خشم و غریزه شهوت زیر مجموعه لیبدوی اشتیاق به زندگی است. غریزه خشم به صورت خود شیفتگی یا نارسیسم (narcissism) در عشق به خود متجلی می شود و انسان را بر می انگیزد تا در مقابل تهدید به دفاع از خود برانگیخته شود و خشم خود را بروز دهد. لیبدوی اشتیاق به زندگی و مرگ همزاد آدمی است. فروید می‌گوید مثلاً بازی قایم‌موشک کودکان نوعی تمرین برای مرگ است؛ اما تصعید یا والایش نوعی برون‌ریزی خشونت است که به‌طور سازنده اتفاق می‌افتد. بر همین اساس فیلم‌های جنایی و غیره ساخته‌شده‌اند تا بیننده به‌وسیله آن خشم خود را والایش کند. همچنین فروید می‌گوید مثلاً استفاده درست یک جراح از چاقو تا آن اندازه که او را در کاربرد ظریف چاقو ماهر می‌کند، نوعی تصعید است. فر وید حتی بروز جنگ را نوعی تصعید تمدن نامید.

B&€·aba. (گروه تاريخ تحليلي ايران معاصر)

این فروید شما از پیام نور مدرک شیمی داشته است. فروید هم‌ولایتی ما، فحش را آرامش روح در بسیاری از جاها می‌دانسته، به قول صادق هدایت ایرانی‌ها فحشمند، فحش+مند هستند.

حمید ژیان پور

صادق هدایت به ناسزا، فحش می‌داد [...]

تاریخ و تجربيات زيسته انسان

آقای پژمان

اگر ایشان را قبول دارید، پیشنهادم این است که کتاب نگاهی به شاه ایشان را که استوار بر بیش از هزار کتاب و

گفتگو و اسناد غیرقابل‌انکار است را مطالعه فرمایید. آن را برای شناخت تاریخ پهلوی‌ها بسیار مفید یافتم.

حمید ژیان پور

استنادات تاريخي هميشه عريان هستند. بايد بر آن لباس زمان و تشخص زبان (انديشه) بخشيد؛ مانند دكتر ميلاني با زبان خودتان بينديشيد و البته نه در زمان خودتان... [...]

گفتگو

انقلاب

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

انقلاب نه بر اهداف از پیش تعیین‌شده كه بر فرصت‌های تنزيه نشده و خام تأکید می‌کند. فرصت‌ها و موقعیت‌هایی كه مبتني بر چالش سازنده، فرا روي آينده قرار دارد و متعلق به مردم و سرنوشتي است كه در فضاي مشاركت دمكراتيك، همگرايی و هم‌افزایی می‌یابد و جامعه را به‌سوی جوشش حرکت‌های تدريجي فرهنگي و فرهيختگي سوق می‌دهد.

انقلاب قادر است تا اين فرصت‌ها را مصادره و حاكميت خود را بر آن به هر شكلي محرز كند. در اين صورت به نظر می‌رسد انقلاب به‌سوی اهداف از پيش تعیین‌شده از هر نوع آن حركت نمی‌کند بلكه به حركت تدريجي و رشد يابنده، شتاب انفجاري می‌دهد و حقيقت مصادره شده را قلب و دگرگون می‌کند و غیرعادی بودن آن را عادي جلوه می‌دهد...

آقای افضل

اینکه انقلاب در فضای ناامیدکننده، سوار بر فرصت‌ها و آرزوهای بالقوه می‌شود و در اکثر اوقات به دلیل بی‌برنامگی و شاید عدم برنامه پذیری، اندک برنامه موجود را هم بدون جایگزین مناسب به هم زده و بالفعل شدن آن‌ها را به تأخیر می‌اندازد، درست. فقط یک قسمت شرطی در این گزاره‌ها وجود دارد: "فرصت‌هایی که در فضای دموکراتیک همگرایی و هم‌افزایی می‌یابد" [...]

گفتگو

استبداد / اعتدال

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

مردم در مقابل "استبداد"، جرئت می‌یابند

و در مقابل "اعتدال"، فرصت می‌یابند.

علي (ع) به مردم، فرصت اعتراض داد...

ثریا تاج نیا

چون حضرت علی اخلاق‌مداری را بر سیاست‌مداری ترجیح می‌دادند، فرصت اعتراض می‌دادند و بعد از اعتراض با ادله‌ی محکم پاسخ می‌دادند. تهدید و وحشتی بعد از اعتراض برای معترض وجود نداشت [...]

گفتگو

استناد تاریخی

محمود قناعتی

من ترور رئیس دولت مشروطه، علی‌اصغر خان اتابک و نیز ترور پادشاه مشروطه، محمدعلی شاه، توسط مجلس و عدم پاسخگویی بلکه نطق‌هایی در دفاع از این اقدامات را دلیل کمی بر اقدام به تعطیل ساختن مجلس نمی‌بینم. احتمالاً شما این اقدامات را نمی‌خواهید در نظر بگیرید یا شاید ترور سران مملکت توسط پارلمان برای من نوعی اقدام عجیبی است و در دنیا چیز نرمالی بوده! الله‌اعلم.

آفتاب پرست

آن‌هم قانون داشت. می‌توانست با دلیل قانونی با عوامل ترور برخورد کند. شما اگر پرده تعصب مانع نبود، از به توپ بستن فله‌ای نمایندگان ملت دفاع نمی‌کردید. کشتن انسان بی‌گناه، جنایت است خواه ناصرالدین‌شاه بکشد، خواه رضاخان، خواه خمینی. چه فرقی دارد؟ لطفاً عینک‌های رنگی را بردارید [...]

گفتگو

شعر منثور

کیومرث محمد پرست

در قلمروی تو

اگرچه صورتت

غزل است و

موهایت دوبیتی

و اندامت رباعی

ولی نمی‌دانم چرا؟

مرا وادار به

سپید گویی و

شعر منثور می‌کنی

حمید ژیان پور

شعر منثور چه نوع شعري است؟

کیومرث محمد پرست

از تفاوت‌های شعر منثور و شعر سپید: توجه شاعر به مبحث سفید خوانی و عدم توضیح و عدم استفاده از صفت و موصوف و مضاف و مضاف علیه و توجه به چه گفتن و دقت در چگونه گفتن و تلاش برای نگفتن خیلی چیزها و این‌ها همه برای مشارکت بیشتر مخاطب در فرآیند ‌تولید دوباره متن است در حافظه مخاطب [...]

گفتگو

آبادی / آزادی

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

نوشتن از آزادی در بند کردن آزادی است... ما در جهان سوم به‌جای آبادی وقتمان را صرف آزادی کرده‌ایم...

ثریا تاج نیا

آبادی بدون آزادی چه معنایی می‌تواند داشته باشد. هر دو در کنار هم و مکمل هم هستند. آزاد که باشی، می‌توانی به آبادی فکر کنی و تلاش برای آبادی. در حصر ذهنی چطور می‌شود آبادی را به ترسیم کشید؟

حمید ژیان پور

آزادي را در آبادي می‌توان جستجو كرد...

منوچهر رئوفی

هیچ‌گونه آبادی بدون کسب آزادی نه میسر است و نه دست‌یافتنی و نه حتی مفید. ترجیح می‌دهم در کلبه‌ای روستایی آزاد زندگی کنم تا در قصری باشکوه در اسارت باشم[...]

گفتگو

فرق لوطی با لات...

(علی مرادی مراغه‌ای)

از آن گودی زورخانه هم تختی بیرون می‌آید و هم شعبان بی‌مخ! آن اولی با تمام خصلت‌های نیکویش جوان می‌میرد و آن دومی می‌ماند و در کودتای 28 مرداد و پس‌ازآن سیف الاسلام می‌گردد و تاج‌بخش!

هر زمان یکی از طرفداران مصدق دستگیر می‌شد بلافاصله شعبان با نوچه‌هایش سر می‌رسید و با چاقو حمله می‌کرد. به فاطمی دست‌بسته در حصار مأموران شهربانی حمله کرد اما خواهر فاطمی خود را سپر کرده زخمی شد...

البته شعبان بعدها در پیرانه‌سری، چاقو زدن را تکذیب کرده به هما سرشار می‌گوید:

«دَم شهربانی زدمش، چاقو‌ام نزدم. بی‌خود می‌گن چاقو زده. همشیره‌شم روش نیفتاد. توی شهربانی همشیره‌ش او بالا وایساده بود من دَم پله‌های پایین زدمش...»[...]

حمید ژیان پور

جنگ، غریزه ایدئولوژی است... تفاوت لوطی و لات در این است که غریزه لوطی سربه‌زیر است و غریزه لات سربه‌هوا است. غوغای دکتر فاطمی، رجحان توده نبود، فرصت غریزه بود [...]

گفتگو

آسمان فرهنگ

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

آسمان فرهنگ ايران همواره آبستن باريدن است...

سقراط (گروه تاریخ تحلیلی ایران معاصر)

این جمله‌ی عجیبی است، این گفتار فریبی بیش نیست، من شخص در این جامعه هستم و گفتار شما برایم خیلی غریب می‌باشد.

حمید ژیان پور

فرهنگ، بخش ناپيداي حضور ما است.

وااسفا

ما به‌روشنی مسروريم و به تاريكي مفتونيم...

تاریوردی (گروه تاریخ تحلیلی ایران معاصر)

کجاست این فرهنگ؟ [...]

گفتگو

مصدق

حمید ژیان پور

در ساحت سايه تاريك تاريخ ايران، مصدق، مردي بود كه قرائتي از بازتاب سياست تاريخ فرهنگ و تمدن ايران ارائه نداد. او سياست را یک‌تنه می‌راند و فانوس به دست، روشنايي راه را می‌پیمود.

برخلاف باورهاي تاريخي، مصدق اگرچه مردي مظلوم بود اما سیاست‌مداری بی‌منظور نبود.

می‌اندیشم؛

آينده نه در مقصود كه هميشه آن‌سوی منظور می‌درخشد...

آقای پژمان

آیا مایل هستید (سیاست‌مدار بی‌منظوری نبود) را روشن‌تر بیان فرمایید؟

حمید ژیان پور

ممكن است بدون آن‌که لازم باشد تا در تبيين فلسفي مفهوم كلمه "سیاست‌مدار بی‌منظور" در پيچيم، مقدمتا مصادیق و نمونه‌های تاريخي مانند ماهاتما گاندي مصداق مناسبي باشد.

موضوع مورد سؤال شما مهم و قابليت گفتگو دارد. از توضيح دراین‌باره امتناعي ندارم.

آقای پژمان

اهداف هر دو بزرگوار در کوتاه کردن دست انگلیس از دخالت در امور سیاسی و اقتصادی هر دو کشور کاملاً شبیه هم بوده و هر دو مصمم به بیرون راندن انگلیس از کشورشان بودند.

اما نه مصدق توان رهبری گاندی را داشت و نه همراهانش مشابه هم بودند و نه ملت ایران همانند مردم هند از انگلیس دل پرخونی داشتند [...]

گفتگو

زن و جنگ

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

اگر زن ها نبودند، شغل اصلی مردها جنگیدن بود...

سقراط (گروه تاریخ تحلیلی ایران معاصر)

این اندیشه درست نیست، با همه‌ی احترام به زنان، اطلاعات شما از تأثیرات مابین زن و مرد ناقص می‌باشد.

کشمکش عقل و احساسات یک مقوله‌ی پیچیده‌ای است.

حمید ژیان پور

این بیان که عقل را به مرد و احساس را به زن نسبت بدهیم نادرست است. بااین‌همه، احساس، عقلی است که رسواشده است [...]

گفتگو

تعریف / بینش

𝓑𝓪𝓫𝓪𝓴 (گروه تاریخ تحلیلی ایران معاصر)

منظورتان از ملت ترک، ملت ترکیه است؟

ملیت من و شما در پاسپورتمان درج است. Iranian

یک ملت از ده­ها ملت تشکیل نشده، ملت ترک، ملت کرد، ملت عرب، ملت لر، ملت بلوچ، ملت ترکمن، ملت گیلک، ملت تات، ملت بختیاری، ملت مازنی...

یعنی من و قزاقستانی و تاتار هم ملتیم؟

سقراط (گروه تاریخ تحلیلی ایران معاصر)

کلمات لازم می‌باشد بازتعریف شوند، بینش‌های متفاوتی از ملت وجود دارد.

حمید ژیان پور

تعریف، معرف و مبین ماهیت است. اگر بخواهیم کلمات را بازتعریف کنیم باید ماهیت آن را تغییر بدهیم. از این منظر "تعریف"، اینترنال (internal) و درونی است. بینش، اکسترنال (external) و بیرونی است. بینش، اینترکتیو، تعامل‌پذیر و رشد یابنده است. این بدان معنا است که بینش بر ماهیت استوار است درحالی‌که ماهیت به بینش نیازمند نیست. "ماهیت"، سازه است اما بینش بازده و نتیجه است؛ بنابراین منطقی نمی‌نمایاند که "بینش"، منجر به تغییر ما از "تعریف" یا ماهیت موضوع بشود [...]

گفتگو

فارسی زبان تحمیل یا زبان تکمیل

(دکتر محسن رنانی)

ما با تحمیل آموزش زبان فارسی، فرایند تکامل ذهنی و شخصیتی نزدیک به نیمی از جمعیت کشور خود را برای چند سال کُـند یا متوقف می‌کنیم و فرصت‌های آنان را به سود کودکان فارسی زبان، تخریب می‌کنیم؛ و بدین ترتیب فرصت‌های عمومی حضور در فرایند توسعه در استان‌هایی که جمعیت آن‌ها غیرفارسی زبان است را فرو می‌کاهیم. شاید بخشی از شکاف و عدم توازن توسعه که میان استان‌های مرکزی و استان‌های مرزی کشور وجود دارد ناشی از همین مسئله باشد؛ یعنی باوجودآنکه درگذشته بودجه‌های مناسبی برای توسعه برخی استان‌های محروم اختصاص‌یافته است اما آن استان‌ها همچنان محروم مانده‌اند. درواقع ممکن است ما عملاً با تحمیل زبان فارسی به کودکان استان‌های دوزبانه، یک وقفه چندساله در فرایند شکل‌گیری شخصیت و توانایی کودکان این مناطق ایجاد می‌کنیم و همین آغازی بر توزیع ناعادلانه فرصت‌ها بین منابع باشد. علاوه بر همه بی‌عدالتی‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دیگر،‌ این شکل از بی‌عدالتی آموزشی نیز یک بی‌عدالتی ویرانگر است که ما در هفتادسال گذشته، بی‌سروصدا و آرام بر اقوام ایرانی غیرفارسی‌زبان تحمیل کرده‌ایم.

پرهام (گروه تاریخ تحلیلی ایران معاصر)

بنا به استدلال استاد ارجمند روانشناسی دانشگاه منچستر انگلستان، سرکار خانم دکتر میترا مالک که در فرصتی کلیپ توضیحات ایشان را خدمتتان ارسال خواهم کرد، دانش آموزان دو یا چندزبانه از پیشرفت تحصیلی چشمگیری نسبت به تک‌زبانه‌ها برخوردارند... من خود آرزو داشتم کاش اقلاً یکی دو زبان بیشتر می‌دانستم. افسوس که چنین نشد... حدس می‌زنم این در مورد همه آنان که با تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی آشنا هستند هم صدق کند.

حمید ژیان پور

اين استدال، صحيح و علمي است.

اين سخن كه "ما با تحمیل آموزش زبان فارسی، فرایند تکامل ذهنی و شخصیتی نزدیک به نیمی از جمعیت کشور خود را برای چند سال کُـند یا متوقف می‌کنیم"، علمي نيست.

آمورش زبان دوم، تحميل نيست. آموزش زبان دوم ترتيب و تكميل است [...]

گفتگو

شیخ فضل‌الله نوری و اصل هشتم متمم قانون اساسی

(علی مرادی مراغه‌ای)

شیخ نه‌تنها با اکثر اصل‌های متمم قانون اساسی مخالف بود بلکه با خودِ مجلس و مسئله قانون‌گذاری نیز مخالف بود، می‌گفت:

قوانین الهی بهترین قوانین است، پس ما اصلاً نیازی به جعل قانون نداریم. به خاطر همین، او مجلسیان را تکفیر می‌کرد چون کارشان را بدعت می‌شمرد و می‌گفت: آنان فکر می‌کنند که اسلام و قوانینش کامل نیست و درنتیجه، در پی تدوین قانون هستند...

اما یکی از اصل‌هایی که شیخ به‌شدت مخالف آن بود اصل هشتم بود که بر مساوات بین مردم ایران تأکید داشته و تمام اتباع ایرانی اعم از مسلمانان و اقلیت‌های مذهبی زرتشتیان، نصرانیان و یهودیان را در مقابل قانون دولتی مساوی می‌دانست...

شیخ می‌گفت مگر در احکام اسلامی، یک مسلمان با کافر یا مرتد می‌تواند مساوی باشد؟ یک مسلمان می‌تواند زنانی از آن‌ها را متعه یا صیغه نماید اما آن‌ها نمی‌توانند با زنان مسلمان ازدواج کنند، همچنین در جنایات و دیات هرگز برابر نمی‌توانند باشند، یا هرگاه زن‌وشوهری از اسلام خارج‌شده و مرتد گردند، عقد و ازدواجشان باطل گشته و از ارث نیز محروم می‌گردند [...]

گفتگو

تعارض در سیستم‌های اجتماعي

ولکان (گروه تاریخ تحلیلی ایران معاصر)

آذربایجان زمانی یکی از ایالت‌های ایران بود و ایران با ساختار و فرم امروزی طی روندهای سیاسی پسین ایجاد شده است. آن زمان نسبت ایالت آذربایجان ایران به ایران همانند آذربایجان روسیه به امپراتوری روسیه بود.

در زمان مشروطه مفهوم ایالت‌ها و ولایت‌ها در ایران وجود داشته و صحبت کردن از انجمن‌های ایالتی و ولایتی یک دید تجزیه‌طلبانه محسوب نمی‌شد.

 در اواخر دوره قاجار، ایران متشکل از ۴ ایالت و ۲۳ ولایت بوده و از همین رو به آن «ممالک محروسه ایران» گفته می‌شده است نه «مملکت ایران». قبل‌تر از آن‌هم در طول تاریخ در این منطقه امپراتوری‌ها و شاهنشاهی‌ها وجود داشته یعنی مجموعه‌ای از مملکت‌ها یا ایالت‌ها که حاکم یا والی داشتند و تحت حاکمیت یک حکومت مرکزی قرار می‌گرفتند. این به معنی فدرالیسم نمی‌باشد ولی به معنی تنوع جمعیتی و اقلیمی و تقسیمات سیاسی ناشی از آن و ساختار امپراتوری در قدرت می‌باشد، چه حاکم و والی از طرف مردم تعیین شود چه نصب‌شده از طرف امپراتور، خاقان، خلیفه یا شاهنشاه و... باشد، وجود ایالت‌ها و ولایت‌ها در ایران محرز است.

ولایت‌ها نیز حاکم‌نشینانی جزء بودند که تحت حاکمیت یک ایالت قرار می‌گرفتند و یا مستقیم تحت حاکمیت پایتخت قرار می‌گرفتند [...]

مخاطب / تصور / تصویر

حمید ژیان پور

من اصطلاح مخاطب در شعر را نادرست می‌دانم. چیزی بیرون از وجود ما وجود ندارد.

محمد آزادی

ما به کسی که مورد خطابه است، مخاطب می‌گوییم و شاعر گاهی، حرف دل، یا ترشحات فکری و تراوشات ذهنی‌اش را برای کسی می‌گوید و آن‌کس مخاطبِ اوست.

آنچه هنوز به شکل خط و زبان و کتابت و صوت و... از درون ما به بیرون ظهور نکرده، مخاطبش خودِ ماییم. پس‌ازآن، ما دیگر مخاطبش نیستیم. شاید شریک مخاطب باشیم.

شهین راکی

این جمله‌ی شما بسیار تعامل برانگیز و زیباست ولی ما در ارتباط با بیرون از خود منفعل می‌شویم و چاشنی حادثه از بیرون است و البته بعد ما هستیم و مخاطبی که در درون ما هست و...

حمید ژیان پور

من مایلم به‌وسیله کسانی که شعر می‌سرایند یا داستان می‌نویسند کنکاشی در زبان شعر و داستان نموده و چگونگی شکل‌گیری پدیده شعر و داستان را از زبان نویسنده و سراینده بیابم. گفتگوی ما البته ممکن است جنبه تأیید نداشته باشد اما آنچه در این میان به‌جای می‌ماند واگویه‌های درونی و بی‌واسطه دریافت وجدانی شعر توسط شاعر و یا چگونگی تولد داستان در باطن نویسنده است [...]

گفتگو

ظَن و مَن

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

شعر، چالش میان ظن و من است. بدون این دو، شعر متولد نمی‌شود...

محمد آزادی

شعر، اندیشه است. شعر گاهی قطعیت است نه گمان است نه توهم، آوایی از درون‌مایه‌ی جان است، ندایی لطیف در قالبی که نظر مخاطب را مجذوب و درون شاعر را برملا می‌کند.

شعر زبانی است موازیِ افکار و اندیشه، گاه در آن و گاهی برای همیشه.

بیان‌گر حالاتِ روحیِ شاعر است. برآمده از شعور است و غوغای درون، گویای تعمق و تفکر و نماینده گرایشات ذهنی و زبان دل و شعر، شعور است.

شعر، بگوومگوهایی است از رازهای مگو [...]

گفتگو

جبر تاریخ

حمید ژیان پور

تاریخ را دوست ندارم...

می‌اندیشم؛ تاریخ به ما می‌گوید ما وارثان نیت پنهان اجدادمان هستیم...

سادات هاشمی

میراث آشکار و پنهان اجدادمان هست، اما دنباله‌رو آن نیستیم. تاریخ برای درس گرفتن است نه برای میراثی که نسل به نسل آن را برای آیندگان بجا بگذاریم.

حمید ژیان پور

در تاریک‌خانه اندیشه من، تاریخ، دشمن آزادی است...

سادات هاشمی

تاریخی که ساختگی و برای اقتضا شرایط موجود است، بله.

اما تاریخی که گنجینه‌ای از فرهنگ و تمدن واقعی اجدادمان باشد، خیر [...]

گفتگو

جبر تاریخ و آزادی

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

تاریخ به ما می‌گوید ما وارثان نیت پنهان اجدادمان هستیم...

در تاریک‌خانه اندیشه من، تاریخ، دشمن آزادی است...

سقراط (گروه تاریخ تحلیلی ایران معاصر)

شما همچنان می‌اندیشید؟

تاریخ تنش‌های منتج به حالمان را بازگو می‌کند، گذر از این حال درمان آن تنش‌هاست، اندیشه‌ی تاریخ راستین قدم به آزادی است.

حمید ژیان پور

به نظر می‌رسد، ایده رسیدن به آزادی، تنها یک ایده است که در دیده باقی خواهد ماند و درازنای دیدگان مشتاق، ما را در درخشش رسیدن به آینده‌ای روشن در توهم باقی خواهد گذاشت. این توهم همان جبر تاریخ است. اندیشه راستین رسیدن به آزادی نه از حال یا قال که از سبک شدن بار (بار بردگی و بندگی) به دست می‌آید. همچنین به نظر می‌رسد، اندیشه‌های راستین رسیدن به آزادی قبل از آبادی ممکن نمی‌نمایاند.

سقراط (گروه تاریخ تحلیلی ایران معاصر)

آزادی مطلق نه آزادی نسبی.

جبر و آزادی باهم بودند و هستند و خواهند بود. [...]

گفتگو

فلسفه یا ریاضیات

حمید ژیان پور

مردمان توسعه‌یافته براي پيچيدگي احترام قائل‌اند. پيچيدگي را می‌ستایند و آن را می‌آموزند.

مردمان توسعه‌نیافته به‌جای فهميدن پيچيدگي در رزم و بزم‌اند از نردبان سادگي بالا می‌روند و از بلنداي توهم براي شكوه و عظمت خويش داستان‌های جاويد و اسطوره‌های هابيل و قابيل می‌سرایند و خود را وارثان زمين می‌نامند.

غافل از آنكه جهان پیچیدگی‌ها؛

جهان رزم نيست،

جهان بزم نيست،

جهان فلسفه است.

محمد آزادی

بسیاری معتقدند، جهان امروز، دگر جهان فلسفه نیست، جهان ماورا انگاری نیست، جهان ریاضیات است، جهان محاسبات است و هر چه در قالب ریاضیات نگنجد مردود است.

حمید ژیان پور

نمی‌دانستم.

محمد آزادی

مگر پیروان استیون هاوکینگ غیرازاین می‌پندارند، نظریه تکامل استوار بر ریاضیات است و بینش عینی و معادلات زیستی که همه بر مبنای ریاضیات است و علوم، نه فلسفه [...]

گفتگو

تشخص حقیقت

عقیده می تونه عقیده من باشه، اما حقیقت نمی تونه حقیقت من باشه.

حقیقت متعلق به هیچ‌کس نیست، برای همین همیشه سر عقیده می‌جنگند، نه بر سر حقیقت!

(برتراند راسل)

محمد آزادی

حقیقت را چگونه می‌شود ثابت کرد؟

حمید ژیان پور

حقیقت ثابت نمی‌شود بلکه به نظر می‌رسد، وظیفه انسان آن است تا از حقیقت فارغ بشود.

محمد آزادی

چیزی که ثابت نشود، به هر شکل و حیث، وجود خارجی و حسی و درکی ندارد [...]

گفتگو

دَم گرم

تو خوش می‌باش با حافظ برو گو خصم جان می‌ده

چو گرمی از تو می‌بینم چه باک از خصم دم‌سردم

حمید ژیان پور

به نظر من "دم گرم" به معنای داشتن "آن" یا "آنات" است. لحظاتی که انسان در "آن" در اوج آزادگی و سربلندی است و آتش وجودش گرم "آن" است. حضرت حافظ نیز می‌فرماید:

شاهد آن نیست که مویی و میانی دارد

بنده طلعت آن باش که "آنی" دارد

و یا در غزلی می‌فرماید:

جانْ بی جمالِ جانان میلِ جهان ندارد

هرکس که این ندارد حقا که آن ندارد

در این معنا آزادگی و سربلندی در داشتن "آن" است و "دم" به معنی لحظاتی است که جان از درک "آن" گرم می‌شود و سر به سربلندی می‌ساید.

سرم به دنیی و عقبی فرو نمی‌آید

تبارک‌الله از این فتنه‌ها که در سر ماست.

محمد آزادی

گمانم جناب حافظ، منظورشان از آن، خصلت یا مقام یا حالی است که در مو و اندام و ظاهر و جمال و هیبت و کسوت و مقام و این قبیل نیست، باشد. چیزی فرای مو و میان [...]

اصالت هویت زن ایرانی

ترانه علیدوستی

ترانه علیدوستی که در فیلمی به نام "اورکا" نقش یک ورزشکار زن را بازی کرده است و اکنون برای اکران این فیلم در آمریکا به سر می‌برد، طی گفت‌وگویی، مدعی شده که در ایران هویت ورزشی برای بانوان وجود ندارد و شنا برای زنان در ایران رسماً ممنوع است.

حمید ژیان پور

نامبرده با این سخن ناقص، جای تأسف است که اصالت هویت زن ایرانی را نادیده گرفته است...

مسعود مشهدی

در نقصان کلام، با شما هم‌عقیده‌ام ولی اینکه در رشته‌هایی از ورزش برای بانوان محدودیت‌های درونی و بیرونی وجود دارد شکی نیست [...]

غنودن

محمد آزادی

دل راهیِ میخانه نمودیم دوباره

با ساقی و پیمانه غنودیم دوباره

معشوق که می‌رفت برگشت دوباره

شکرانه‌ی این، شعر سرودیم دوباره

حمید ژیان پور

بسيار وزين و آهنگين...

"غنودن" به معني به خواب شدن و چشم از خواب گرم كردن است. (لغت‌نامه دهخدا)

شراب ساقي براي هوشياري است و از خود بی‌خود شدن نيز نوعي بازگشت به هوشياري دروني است كه به نظر می‌آید با خواب و يا سستي جور نمی‌شود [...]

گفتگو

شرافت

حمید ژیان پور

شعر زن، آيينه نجابت است.

نجابت، آيينه شرافت است.

درود بر شعر شرافت و نجابت...

منوچهر رئوفی

چرا به نجابت و شرافت قبل از جسارت و شجاعت صحه می‌گذارید. منظور از نجابت و شرافت به‌خصوص در مورد مهر بانوان ایرانی چیست؟

حمید ژیان پور

به نظر می‌رسد من نيز مانند شما سكوت در برابر بی‌عدالتی و ظلم را نشانه نجابت و شرافت نمی‌دانم و البته پذيرفتن آن را نشانه ظلم مضاعف می‌دانم.

نجابت و شرافت گوهر اصيل و لطيف انساني است كه موجب آن می‌شود انسان تن به اسارت در ستم و بی‌عدالتی ندهد و در حفظ شرافت خويش، نجيبانه بكوشد[...]

گفتگو

ارزش‌های تعبیری

بعد از آشنایی باارزش‌های تعبیری، رابطه انسان با حالات درونی خود قطع می‌گردد و در هر مورد، آن‌طور عمل می‌کند که ارزش‌ها به او دیکته می‌کنند.

بعد از مالکیت ارزش‌ها بر ذهن، انسان دیگر صدای باطن خود را نمی‌شنود، با فطرت و اصالت خود بیگانه می‌شود، رابطه‌اش با حالات درونی خود قطع می‌شود و پدیده‌ای که از خارج بر ذهن او تحمیل‌شده است، حاکم بر رفتار، روابط و مجموعه زندگی او می‌شود.

به‌عبارت‌دیگر، انسان ماهیتی، تبدیل به انسان اعتباری و قراردادی می‌گردد.

(محمدجعفر مصفا)

محمد آزادی

منظور از ارزش‌های تعبیری چیست؟ [...]

شک

گفتگو

منوچهر رئوفی

می‌اندیشم؛ از بارش بی‌وقفه هاله‌های نور، نوری، نورانی و... از آسمان، هیچ راه فراری برای زمینیان

 [حسابی] متصور نیست.

حمید ژیان پور

هاله نور و راه‌های دور، ارزش "اندیشیدن" ندارد... زیادی زحمت می‌شود...

محمد آزادی

و حسابی، همه را اندیشید تا حسابی شد. از هاله تا هِلال.

حمید ژیان پور

از هاله تا هلال ما را "چه زيان دارد"؟ [...]

گفتگو

آه كردم چون رسن شد آه من

‎ آه کردم؛ چون رَسَن شد آهِ من؛

‎گشت آویزان رَسَن در چاهِ من؛

‎آن رَسَن بگرفتم و بیرون شدم؛

‎چاق و زَفت و فَربِه و گُلگون شدم.

‎"مولانا"

محمد آزادی

آه کردم، یعنی چه؟

حمید ژیان پور

در بيت؛

"آه كردم چون رسن شد آه من

گشت آويزان رسن در چاه من

آن رسن بگرفتم و بيرون شدم

چاق و زفت و فربه گلگون شدم"

" آه" در اينجا مخفف الله است.

" آه" از عمق جان به سمت بالا می‌آید. نگاه ما هنگام گفتن "آه" به سمت بالا است. ريسمان نيز ترسيم مسير "آه" از پايين به بالا است [...]

گفتگو

توانمندسازی / تکامل

حمید ژیان پور

به نظر می‌رسد مقصر اصلی در میان ما است. آسیب از پایین به بالا می‌رود از بالا به‌یک‌باره به پایین نمی‌آید. برای همین پیشگیری بهتر از درمان است.

ابراز عقیده و بیان نظر شخصی تابع منطق در بیان است در غیر این صورت موجب وهن و مستوجب سرزنش است.

منوچهر رئوفی

در یک اصل روان‌شناختی بر اساس‌ خرد جمعی هیچ‌وقت جامعه مقصر نیست و در منظر دیگر فساد همیشه از بالا به پایین است. اگر نگهبان درب اداره‌ای دزدی می‌کند، مطمئن باشید رئیس اداره دزد است.

اینکه مردم مقصر هستند و ایرانی چنین و چنان است و یا لیاقتشان همین است و... سیاست‌گذاری است که حداقل سه دهه با جدیت دنبال می‌شود و ...

دزدی حاشیه امنیت می‌خواهد و قدرت آن را فراهم می‌کند.

حمید ژیان پور

جامعه در تعریف، کلیت نامتجانس و در حدود کلیت متجانس است. خرد جمعی متوجه کلیت نامتجانس و ناهمگونی جامعه است. همنوایی جمعی و برخورداری از خرد جمعی موجب دوام و مانع ازهم‌گسیختگی جامعه است. اینکه خرد جمعی مقصر نیست منظور روح خرد جمعی است که موجب تداوم و بقای جامعه است؛ اما مقصر اصلی در میان تفاوت‌ها و تضادها است. جامعه میل به تقارن دارد. همگرایی و روح خرد جمعی گشتاور کجی یا پراکندگی است [...]

گفتگو

هنر / علم

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

هنر، انتخاب آگاهانه و رجحان برتر انسان در نمایاندن سایه مبهم حقیقت هستی است که صراحت علم را ندارد...

منوچهر رئوفی

هنر تقریباً همیشه حياتی فارغ از امور تجربی و علمی دارد و از قراردادهاي انسانی نيز پيروي نمی‌کند؛ و نسبت به امور اختياری انسان‌ها از مصونيت مطلق برخوردار هست.

حمید ژیان پور

1. "امور تجربي و علمي" با تحقيق سروكار دارد نه با تقريب.
2. "امور تجربي و علمي" اصطلاحاتي مانند "هميشه"، همه‌جا را برنمی‌تابد.
3.  قراردادهاي انساني، به معناي روابط تجربي نيستند بلكه تبيیني از روابط تجربي هستند.
4. "مصونيت از امور اختياري" اصطلاحي نامأنوس به نظر می‌رسد زيرا اختيار، برخاسته از انگيزه است و مصونيت، بی‌نیاز از انگیزه است. اين دو باهم يكجا جمع نمی‌شوند.
5.  فرايند روش علمي در دو سطح معني می‌یابد:

الف) تجربي

ب) نظري

سطح تجربي نخستين سطح و اولين سطح براي شناخت محسوب می‌شود كه بدون تبيين سطح دوم يعني سطح نظري كامل نخواهد بود و قادر به انجام‌وظیفه علم كه كنترل و پیش‌بینی است نخواهد شد.

سطح نظري به تبيين روابط ميان متغيرها و طبقه‌بندی و توصيف پديده به‌منظور پیش‌بینی تفاوت‌ها و تشابه‌ها می‌پردازد و دامنه اثر آن محدود به زمان و مكان نيست و همواره در حال هم‌افزایی است.

در ميان انواع نظريه كه متشكل بر نظريه صوري، قياسي، تقليلي و تجريدي است، نظريات تجريدي ازآن‌جهت كه کامل‌ترین نوع نظريه است كه علاوه بر واقعيات موجود به كليتي فراتر از واقعيت می‌پردازد، بهترين و کامل‌ترین نوع نظريه است.

6. ازآنجایی‌که هنر داراي سطوحي از نظريه است و در سطح نظريات تجريدي به واقعيات عيني و محسوس، محدود و محصور نمی‌شود، علم محسوب می‌شود و می‌تواند با شناسايي روابط دروني ميان متغيرهاي پدیده‌های محسوس و نامحسوس مانند زبان و غيره در حوزه هنر به خلق و توليد نظريات علمي بپردازد.

گفتگو

عشق یا غریزه

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

مردها زبانشان در بیان عشق، محكم نیست...

چون به جنگ می‌اندیشند... چون به مرگ می‌اندیشند...

سادات هاشمی

ارزش صراحت، صداقت و شجاعت در میدان عشق، کم از میدان جنگ نیست...

حمید ژیان پور

هنگامی‌که اين جمله را در مورد مردان می‌نوشتم به خاطر آوردم كه بر سنگ‌نبشته‌های تاريخ حک‌شده است كه مردان براي عشق جنگیده‌اند.

بايد اعتراف كنم كه اين جمله شما "ارزش صراحت، صداقت و شجاعت در میدان عشق، کم از میدان جنگ نیست..." من را به تأمل دوباره برد و موجب تحسين من شد.

مسعود مشهدی

آیا معنای حرف جناب‌عالی را می‌شود این‌طور تفسیر کرد که مرد زمخت است و بیان عشق لطافت می‌خواهد و در برابرش زن زاینده است و لطیف؟

حمید ژیان پور

به نظر من عشق متقن است اما هميشه محكم نيست.

لطفاً اين دو جمله را در كنار هم قرار بدهيد. رابطه اين دو جمله متناقض به نظر می‌رسد.

اگر مردها زبانشان در بيان عشق محكم نيست چون به جنگ می‌اندیشند چون به مرگ می‌اندیشند. اين پرسش مطرح می‌شود كه چگونه است كه به جنگ می‌اندیشند؟ زيرا زبان محكم، جنگ می‌کند و زبان متقن فهم می‌کند. من مايل بودم دوستان اين تناقض را بيان كنند [...]

گفتگو

ارتباط زبان بدن با شخصیت

حمید ژیان پور

اطلاعیه‌ای دیدم نوشته‌شده بود "کارگاه چهره شناسی. مدرس دکتر..." برای برگزارکنندگان نوشتم: لطفاً یک کارگاه کف‌بینی هم برگزار کنید. ببینید اوضاع علمی جامعه به کجا می‌رود که کسی با مدرک به‌اصطلاح دکتری نمی‌دانم از کدام دانشگاه و با چه شرایطی، مدعی برگزاری کارگاه "چهره شناسی" است. بیش از بیست سال از عمرم را صرف مطالعه و تحصیل در رشته علوم تربیتی و روان‌شناسی کرده‌ام. در هیچ واحدی و یا مبانی نظری از دوره ارشد و دکتری به چنین موضوعی برخورد نکردم. شناخت شخصیت با چهره؟ با کدام مؤلفه‌های استاندارد سنجش و اندازه‌گیری علمی؟ با کدام تبیین و تحلیل روان‌شناختی و روان‌کاوی علمی؟ باری در مورد انسان‌شناسی و خداشناسی، انسان هرقدر بیشتر بداند کمتر ادعا خواهد کرد.

مسعود مشهدی

با جناب‌عالی موافقم. مثالی هست که می‌گوید تا شخص سخن نگفته باشد عیب و هنرش نهفته باشد. اتفاقاً سریالی را دیدم که از واکنش‌های چهره و زبان بدن فرد به آگاهی‌هایی می‌رسیدند و جلوی فجایعی را می‌گرفتند. آیا بدن هم زبان دارد؟

سادات هاشمی

زبان بدن اتفاقاً خیلی هم مهم است و گویای خیلی از مسائل [...]

گفتگو

تحلیل معنای"چه" و "چو" در شعر فیض کاشانی

(فیض کاشانی)

دل و دين و عقل و هوشم همه را بر آب دادى

ز کدام باده ساقى بمن خراب دادى

محمد آزادی

ویرایش لازم است. معانی چه و چو مختلف است. چو مخفف چون و اشاره به تمثیل است و چه، یا علامت تعجب است و یا سؤال و این با مضمون شعر همخوانی ندارد.

حمید ژیان پور

"چه" در دو معناي "چون" و "چرا" به كار می‌رود و شاعر هر دو معنا را در شعر "دل و دين و عقل و هوشم همه را به باد دادي" استفاده كرده است.

استفاده از كلمه "چه" به معناي استفهام "چرا"، نشانه تواضع و فروتني شاعر در درك عظمت بيان حكمت خداوندي است. همچنين اينكه شاعر از "چه" به معناي "چون" نيز استفاده كرده است كه معناي مستتر دارد و نشانه تواضع شاعر است كه نخواسته است در بيان حكمت خداوندي صراحت بيان داشته باشد [...]

گفتگو

پاییز

سادات هاشمی

پاییز فصل ریزش است به‌سوی رویش

پاییز فصل عبور است به‌سوی حضور

پاييز فصل فرود است به‌سوی سرود...

حمید ژیان پور

متن قابل‌تأمل و زیبا است. متن ازاین‌جهت که انتهای آن به سه مفهوم عمیق و منبسط ختم شده است نشان‌دهنده آن است که واجد تفکر است و در بن‌بست "من" گرفتار نشده است. سه واژه کلیدی "رویش"، "حضور" و "سرود" مفاهیمی متکثرند که می‌توان حرکت و عبور را در آن مشاهده کرد. پاییز نیز این‌گونه است. پاییز نماد عبور و حرکت تدریجی به‌سوی "حضور" است. حرکت تدریجی تغییر رویش از "ریزش" آغاز می‌شود و چشم‌انداز نگاه ما را متوجه حضور رویش دوباره می‌کند که انتهای آن "سرود" و سرور بهار است [...]

گفتگو

زبان اندیشه و زمان

حمید ژیان پور

اصالت، شرافت، نجابت، کهن‌الگوی زبان انسانيت است. متعلق به زمان نيست كه تغيير بيابد...

مسعود مشهدی

با حرف جناب‌عالی موافقم؛ اما آیا زمان و محیط جغرافیایی تأثیرگذار نیست بر کهن‌الگو...؟

حمید ژیان پور

به نظرم اين بديهي است كه منظور شما از تأثیرات محيط جغرافيايي، ماهيت فرهنگي محيط جغرافيايي و تمدن برخاسته از فرهنگ بر زبان انديشه انسان است.

مفروض است آنچه ماهيت تأثیرگذار فرهنگ را تبيين و توجيه می‌کند تقدم زبان انديشه بر فرهنگ است و بديهي است كه تأثیر متقابل فرهنگ بر زبان انديشه تأثیری رشد يابنده و فزاينده و مبين تغيير به‌سوی ظرفیت‌های متعالي کهن‌الگوی زبان انديشه است. در اين ميان، زمان، علت‌العلل تغيير نيست بلكه خود معلول زبان است.

يعني زمان، معلول زبان است [...]

گفتگو

بار عشق و مفلسي

تقی تقوی

به نظر حقیر مخاطب در این شعر خداوند است. اگر دوستان نظری دارند بفرمایند.

حمید ژیان پور

فلسفه زندگی نزد حضرت حافظ، لحظه‌های رهایی و رضایت است. به نظر من حافظ کسی یا چیزی را مخاطب قرار نمی‌دهد بلکه به نظر می‌رسد او خود، مخاطب صدای طبیعت و مخاطب آوای عزیمت به‌سوی حقیقت است. حقیقت در نزد حافظ، قابل جستجو نیست او حقیقت را نمی‌جوید و راه طولانی به‌سوی حقیقت را نمی‌پوید (که یک کرشمه ساقی تلافی صد جفا بکند...) بلکه آن را می‌بوید. باری، وظیفه ما بوییدن آرزو است نه پیوستن به آرزو... [...]

گفتگو

تقلید

حمید ژیان پور

می‌اندیشم؛

زندگي در تقليد، آواز نامفهوم پرنده‌ای است كه فقط در قفس می‌خواند...

محمد آزادی

اما، رابطه‌ی تقلید با آموختن و الگو گرفتن چگونه است، من از شما می‌آموزم و چنان‌که عمل کردید عمل می‌کنم، آیا این هم تقلید است؟ [...]