متن و منتقد

گفتگوی

سکوت

حمید ژیان پور:

وقتی رنج‌هایت را به زبان نمی‌آوری، به بهترین وجه در حال بیان آن هستی...

زندگی، چالش ارزش‌ها است که در آن ارزش‌های ناپیدا گفتمان غالب رنج پیدا است.

رنج به‌وسیله ارزش‌های اخلاقی به وجود می‌آید. ارزش‌ها، صدای خفته نجوای درون آدمی است که آن را به شعر، فلسفه، هنر و زیباشناسی تبدیل می‌کند.

رنج، آرام می‌آید و در زمین وجود ما می‌روید و ما را می‌رویاند. رنج ما را بر می‌کشد؛ اما ما آن را فریاد می‌زنیم. رنج بهترین نوع مواجهه انسان برای ناشناخته‌های درون خویش است.

وقتی رنج را بر زبان می‌آوریم ارزش‌های آن را در زمان محبوس می‌کنیم و ایدئولوژی یا مکتب انسان‌ساز از آن ساخته می‌شود.

وقتی رنج‌هایت را بر زبان نمی‌آوری به بهترین وجه در حال تأمل در هستی معرفت‌شناسانه ارزش‌های برساخته از رنجی که آرام و به‌تدریج در ما رشد کرده است، هستیم.

رنج، رخساره زیبای زندگی است که ما آن را بد بزک کرده‌ایم.

فریاد رنج به جنگ و خشونت می‌انجامد.

می‌اندیشم؛

وقتی رنج‌هایت را به زبان نمی‌آوری، به بهترین وجه در حال بیان صلح و آزادی هستی...

سهیل پرند:

همان حکایت سکوت است و ناگفته‌ها! در این صورت: اگر گوشی شنوا در میان نباشد، چه می‌شود؟!

حمید ژیان پور:

ممکن است کسی بگوید در برابر رنج تهاجم آیا باید صلح کرد؟

دفاع برای تفوق بر رنج تهاجم، تلاش برای رسیدن به عظمت سکوت، صلح و آزادی است.

دفاع، طبیعی‌ترین حق انسان برای رسیدن به صلح و سکوت است که از بطن فطرت ارزش‌های اخلاقی زاده می‌شود.

گوش ناشنوا، در برابر عظمت صدای فروخورده ارزش‌های اخلاقی بی‌اختیار است.

امینه کازرونی:

من کلاً با این حرف مشکل دارم. آخر مخاطب من علم غیب دارد که از سکوت من پی به گفته‌های من ببرد؟ پس این زبان به چه کارمی آید اگر نتواند حرف دلمان را بازگو کند؟

حمید ژیان پور:

علم، زیباشناسی، هنر و فلسفه توانسته است در عظمت صلح و سکوت بر غوغای جنگ، خشونت و حق‌طلبی تفوق بیابد.

فریاد حق‌طلبی، سودای حقیقتی است که منفعت را جایگزین حقیقت می‌کند.

مرحوم عباس کیارستمی واجد فضیلت سکوت بود.

تاکنون این‌همه گشودگی معرفت و رازآلودگی فضیلت را یکجا ندیده بودم. وصیت او این بود که مرگش نیز مانند زندگی‌اش به سکوت برگزار شود.

ویدا و (از گروه فلسفی ارغنون):

زندگی‌شان در سکوت بود؟

آن همه حرف! آن هم در سطوح ملی و جهانی.

حمید ژیان پور:

در اصالت زندگی، روح سکوت، حرکت دائمی، متعالی و روبه‌رشد دارد.

مهتاب میر قاسمی:

هر انسانی

تنهایی عظیمی را

با خود حمل می‌کند

دنیایی شگفت‌انگیز

که در سایة سکوت

به هیاهو نشسته است...

حمید ژیان پور:

عشق، در تنهایی متولد می‌شود...

پانته آ گلپر:

در حقیقت دیالوگ در طعم گیلاس بیشتر تم سکوت دارد با ناگفته گذاشتن خیلی گفتنی‌ها.

دقیقاً بروز هنری همیشه در سکوت خاستگاه می‌یابد؛ ازاین‌رو که نطفة صدا همیشه در بستر سکوت بسته شده و رویکرد انتقادی در تأنی شکل می‌گیرد، حال‌آنکه تهییج در سوی مخالف آن حاصل عدم تأنی و فعلیتی کاذب و لجام‌گسیخته است، هنر مفهومی حاصل ساعت‌ها کلنجاررفتن هنرمند با خود و در سکوت در اجتماع است.

حمید ژیان پور:

دانایی، صورت سکوت و خرد، سیرت سکوت است.

الف گوهر مرداد (از گروه فلسفی ارغنون):

نظرتان راجع به اثری که در میان شلوغی و سروصدا فی‌البداهه شکل می‌گیرد چیست؟

دیده شده هنرمندی روی صحنه و در میان همان شلوغی اثری را فی‌البداهه خلق کرده که البته الان که دقت می‌کنم مصداق کمی برای آن وجود دارد؛ مثلاً یکی دو خواننده و آهنگ‌ساز سیاه‌پوست در راک و... که اسامی‌شان را هم به‌خاطر ندارم؛ اما فیلم داستان زندگی‌شان را دیده‌ام که درآن‌واحد پشت پیانو هم ترانه را مطابق حس و حال و حتی اسامی اشخاص حاضر در سالن می‌سرودند و آهنگش را هم زمان می‌ساختند.

حمید ژیان پور:

در روان‌شناسی انگیزش و هیجان به این حالت flow یا غرقگی و جریان می‌گویند که به دلیل تخصص و مهارت و تجربه بسیار بالای فرد به وجود می‌آید که معنایی برای غرق‌شدن در سکوت است.

حالت غرق‌شدن موجب عدم توجه به زمان و عدم فکر به چرایی انجام کار می‌شود. در این صورت فرد از تفکر درباره موضوع به سکوت در تفکر دست می‌یابد.

الف گوهر مرداد (از گروه فلسفی ارغنون):

منظورتان نوعی شیفتگی و والگی است؟

حمید ژیان پور:

خیر. در شیفتگی زنجیره تفکر ازهم‌گسیخته می‌شود؛ اما در غرقگی زنجیره تفکر به‌هم‌پیوسته است و قابل‌تحلیل و بازشناسی است.

پانته آ گلپر:

با همة این نکات که گفتیم باز به وجه فلسفی مسئلة تقدم سکوت بر صدا یا صدا بر سکوت همچنان پابرجاست. این مطلب که فی‌الواقع باید اصالت به سکوت داده شود یا به صدا. مسئلة بیگ بنگ یا شروع جهان شاید به‌نوعی برای صدا اصالت قائل شود که به وجه پدیداری بر سکوت تقدم دارد. به نظر می‌آید بخش عمده‌ای از حقیقت در سکوت محقق می‌شود ذهن من را بسیار درگیر کرده است، آن لشکر استعاره که نیچه می‌گوید را در سکوت لمس می‌کنم.

این مسئله که سکوت در شکل مدرن معادل باحالت استندبای است نوعی تجمیع و تعدیل نیرو در خود دارد و نیرویی کاملاً درونی در خود سکوت نهفته است که فراگیران فنون رزمی هم بسیار از آن استفاده می‌کنند، این که چرا میان این‌همه مفهوم تنها سکوت این‌قدر در اخلاقیات شرقی راه‌یافته و پس بااین‌همه پیشروی تکلیف دیالوگ چه می‌شود؟!

حمید ژیان پور:

می‌اندیشم؛

سکوت، بخش پیدای اندیشه ناپیدا است که فقط می‌توانیم صدای لغزیدن آن را بر روی شانه‌های احساسمان بشنویم...

ما برای عقل، آغاز یک سکوت کوتاه هستیم...