متن و منتقد

توانایی / قابلیت

در روان‌شناسی، توانستن و توانایی با قابلیت انجام عمل متفاوت است.

قابلیت، ظرفیت توأمان است و تنها در یک یا چند عامل خلاصه نمی‌شود. ممکن است فردی در یک موقعیتی بنا به دلایلی توانایی انجام یک عملی را داشته باشد که در این صورت این نشانه قابلیت و ظرفیت انجام عمل نیست و به نظر می‌رسد دلیل و یا توجیهی عقلی، منطقی، مدنی و حقوقی برای انجام عمل نخواهد بود، عمل موجه نیازمند قابلیت توأمان انجام عمل است و قابلیت، ظرفیتی درونی، بالذات و توأمان است که در آن ظرفیت ذهنی، روحی و جسمی و مادی و معنوی فرد توأمان در نظر گرفته می‌شود.

(حمید ژیان پور)

خشونت خانگی

(دکتر سپیده اکبرپوران)

خشونت خانگی؛ هزاران قربانی پنهان و یکی بابک و خواهرش

همه ما از قتل دردناک بابک و خواهرش به دست پدر و مادرشان در شوک هستیم. قساوت قلب موجود در جنایت به حدی است که وجدان جمعی را آزرده می‌کند؛ اما نباید فراموش کرد که بخشی از این شوک شدن ناشی از تصور مقدسی است که طی سال‌ها از خانواده ساخته‌شده است.

سالیان سال است که بخشی از جامعه، خشونت‌های خانگی را انکار می‌کنند و با پنهان کردن روی سیاه و تلخ خانواده، تصویری آرمانی از آن ارائه می‌دهند.

مادر الهه عطوفت، فداکاری و ازجان‌گذشتگی تصویر می‌شود که فرزندش را به هر چیزی اولویت می‌دهد و پدر، مرد خانه، نان‌آور و دانای کل است که همیشه خیر و شر را به‌درستی تشخیص می‌دهد و فرزندانش را به راه راست دعوت می‌کند [...]

نقد و تحلیل

سايه سست؛

متأسفم... چندین مغالطه فاحش در متن وجود دارد که نه‌تنها به‌طورجدی وجاهت علمی متن را مخدوش کرده است بلکه آن را در حد یک متن ناشیانه که در آن هوشمندی دانش و خرد دانشگاهی قابل‌مشاهده نیست پایین آورده است.

مغالطات:

1. خشونت خانگی وجود دارد اما استفاده از کمیت "هزاران قربانی" در عنوان متن "خشونت خانگی؛ هزاران قربانی پنهان و یکی بابک و خواهرش" نوعی سوء گیری در جهت تلقین ایده جهت‌دار نویسنده به مخاطب است. نویسندگان دانشگاهی (به‌ویژه در حوزه علوم انسانی) از عناوین جهت‌دار (یعنی بیان کمیت بدون سند) پرهیز می‌کنند.
2. در شروع متن آمده است "همه ما از قتل دردناک بابک و خواهرش به دست پدر و مادرشان در شوک هستیم" اين نوعی قضاوت مکتوب است. نویسنده محقق از صدور حکم مطلق پرهیز می‌کند و از بیان ایجابی که در آن حتمیت بیان، منجر به القاء جهت‌دار پیش‌داوری درباره ابژه (عینیت) موضوع بشود، قویاً پرهیز می‌کند [...]

نقش و نفس

مصائب و مواهب، واجد پويش دروني و تعامل بيروني است و اگر بپذیریم ذات پويش بر رويش استوار گشته است در اين صورت زندگي واجد ارزش دروني و قائم‌به‌ذات نفس است كه بالذات دروني است و دارای حرکت جوهری است در این میان نفس مقدم بر نقش است.

نقش، ابژه نفس است. نقش به نفس می‌بازد...

در علوم انسانی مفاهیم رابطه بلافصل و مستقیم با یکدیگر ندارند. روابط میان مفاهیم، تحت تأثیر متغیرهای کنترل، مداخله‌گر و مزاحم قرار دارد و این‌گونه نیست که نتایج، مستقیم و بلافصل به دست بیاید.

هوشیاری (یعنی آگاهی، علم و دانش) به همان اندازه که وسعت می‌یابد، سایه ناخودآگاه حضور نیز گسترده‌تر می‌شود. انسان به‌اندازه عمق روشنایی درون خویش، سایه ناشناخته دارد.

"سایه"، به‌خودی‌خود حضور مستمر و مطلوب دارد و تحت تأثیر عوامل کنترل، مداخله‌گر و مزاحم بیرونی نیست. بلکه جزی از پیکره روشن درون است.

به نظر می‌رسد ناشناخته‌ها مشتمل بر رذیلت و فضیلت بالقوه است.

اخلاق، حرکت جوهری (یعنی حرکت درونی) و پویشی بالفعل (حرکت بیرونی) میان روشنایی عقلانیت و سایه فضیلت است. رذیلت سایه تاریک و سرد آفتاب سوزان فضیلت است.

روشنایی، وجه حیات فضیلت و سوزندگی، وجه ممات فضیلت است. ازاین‌رو رذیلت، سایه تاریک و سرد آفتاب سوزان فضیلت است. عقل ناب، گستره عظیم از سایه ناشناخته‌ها است.

انسان به همان اندازه که مسیر کامل کردن دایره بی‌منتهای عقل ناب را می‌پیماید، کامیاب است...

(حمید ژیان پور)

علم روان­شناسی و اخلاق

کارل گوستاو یونگ معتقد بود:

ما نمی‌توانیم صفتی را که در خود نداریم در دیگری تشخیص دهیم.

به‌عنوان نمونه اگر شما فردی را خودخواه می‌دانید، مطمئن باشید شما هم می‌توانید به همان اندازه خودخواهی نشان دهید.

چراکه ما نمی‌توانیم چیزی را درک کنیم بدون این‌که خود، آن نباشیم.

مولانا در کتاب فیه ما فیه آورده است:

اگر در برادر خود عیب می‌بینی، آن عیب در توست که در او می‌بینی. عالَم همچنین آیینه است؛ نقش خود را در او می‌بینی؛ که المؤمن مرآة المؤمن. آن عیب را از خود جدا کن؛ زیرا آنچه از او می‌رنجی، از خود می‌رنجی...

نقد و تحلیل

گزاره‌های علم روان‌شناسی، مفاهيم برخاسته از شواهد تجربي، استنباط روابط علي مقایسه‌ای، استنتاج و تفسير یافته‌های سازه مباني نظري روان پژوهي (رفتارگرايي، روان‌شناختی، روان تحليل­گري و انسان‌گرایی) در كاربست تحليل و تبيين مقاصد علمي است. در این ميان علم اخلاق و انسان‌شناسی اخلاقي، رويكرد تبييني دارد و بر شهود و ذات طبيعت انسان بيش از شواهد علي تجربي تأکید دارد.

مقايسه گزاره‌های تبييني علم اخلاق و انسان‌شناسی با روان‌شناسی، مصادره مطلوب است، كاركرد تبييني دارد و به كار اغناي مخاطب می‌آید. درحالی‌که رويكرد دانش روان‌شناسی به روابط عيني، شواهد تجربی، عناصر و مؤلفه‌های دروني، كمي و كيفي و تحليلي است.

گفتمان علم روان‌شناسی، باواسطه است و به‌مانند علم اخلاق به‌دوراز هـژموني دریافت‌های بی‌واسطه شهودي است. به‌عنوان‌مثال مفهوم غرور در روان‌شناسی با معادل اين مفهوم در علم اخلاق و انسان‌شناسی اخلاقي، تفاوت مفهوم عزت‌نفس و مفهوم خودخواهي را تبيين می‌کند. خودخواهي در اخلاق و غرور در روان‌شناسی مبين تفاوت رويكرد تحليل باواسطه (تجربي) در روان‌شناسی و تبيين بی‌واسطه (شهودي) در علم اخلاق و انسان‌شناسی اخلاقي است.

تحليل گفتمان انتقادي، رويكردي روش شناسانه به مقايسه آراء سترگ انديشمندان انسان‌شناسی و اخلاق ازجمله جناب مولوي و دانشمندان روان‌شناسی مانند كارل گوستاو يونگ است. بدون آن ممكن است در مغالطه درافتیم.

(حمید ژیان پور)

انگيزه و انگيخته

(کاظم فرهنگی)

آدرس اشتباه نرویم؛ نه «رامبد» مقصر است، نه «نگار»!

از وقتی‌که رامبد جوان با همسر باردارش، نگار جواهریان، راهی کانادا شده است تا فرزندشان در آنجا به دنیا بیاید، موجی علیه این زوج به راه افتاد و حتی کار به پخش گزارش تلویزیونی علیه رامبد جوان کشیده شد. در مقابل گروهی نیز بر آن‌اند که آنچه آنان انجام داده‌اند، مربوط به زندگی خصوصی‌شان است و این حق هر پدر و مادری است که درباره محل تولد فرزندشان و آینده او تصمیم بگیرند ... و این ماجرا همچنان ادامه دارد.

ممکن است فردی "وطن"اش را دوست داشته باشد ولی از "شرایط موجود در وطن" ناراضی باشد. وانگهی هرکسی که از پدری ایرانی در هر جای دنیا متولد شود، طبق قانون ایران، ایرانی است و طبق قانون محل تولد ممکن است تابعیت آنجا را نیز علاوه بر ایران بگیرد [...]

نقد و تحلیل

گوردن آلپورت (١٨٩٨) در توضيح نظريه فرديت شخصيت، انگيزش را در مفهوم  "خودمختاري كاركردي" كه مبين صفات، خصوصيات و ویژگی‌های رشد يافته بهنجار فرد است، تبيين می‌کند. 

در رويكرد آلپورت عامل صفت، معرف ظرفيت و استعداد ساختار عصبي شناختي است كه در مواجهه با محرک‌های محيطي قابليت بالقوه سازمان رواني  فرد را آشكار می‌سازد. تبيين آلپورت از "صفات" به معناي نوعي تعمیم‌یافتگی كلي و پايدار از فرديت واحد است كه بر يكپارچگي شخصيت فرد تأکید دارد. تأکید او بر شخصيت، مبين نوعي خودانگيختگي  كه بر درونی‌ترین اجزاي عناصر به‌هم‌پیوسته صفات و ویژگی‌های نسبي و مستقل كه ماهیتاً پويا و انعطاف‌پذیر است، معرف انگيزه عينيت بخشيدن به رفتار است. بنابراين در ديدگاه او "صفات ماهيت پويا دارد و انگيزه ايجاد رفتار است" [...]

عشق و تنفر

اندیشه‌های فلسفي معرف نوعي بيان مفهوم اختيار است كه در آن انسان ظرفيت حضور مختار خود را در رويداد زندگي به عمیق‌ترین شكل ممكن بيان می‌کند. درحالی‌که به نظر می‌رسد در جبر آن اندازه عمق وجود ندارد كه نيازمند تأملات عميق فلسفي باشد.
عشق، معرف نوعي بيان مبهم جبر در رويداد زندگي است. بنابراين به نظر می‌رسد عشق، ميان دو وضعيت جبر و اختيار در حالت تعليق است. تعليق چشم‌اندازی از گستره مفاهيم پرمعنا و رو به تزايد را كه در آن خشم، تنفر و خشونت تنقيح می‌شود مقابل نگاه و نگرش ما قرار می‌دهد [...]

تهذيب جايگاه، تحديد جايگاه

وقتي در جايگاه مشاور، خود را منشأ خدمت حرفه‌ای به مراجع بدانيم، ممكن است در حال تكوين رابطه‌ای قهري (جبري) باشيم كه حتميت دارد و از بالا به پايين تعريف می‌شود.
در اين صورت به نظر می‌رسد نياز به تهذيب جايگاه داريم.

(حمید ژیان پور)

روان‌شناسی و روان ­پويايي

روان‌شناسی (محض) مشروعیت خود را از فلسفه و رخدادهای وابسته به زبان کسب می‌کند. و مبین وجهی از تمایزات معانی ذاتی برخاسته از درک منحصربه‌فرد سوژه (ذهن) از زبان است که وابسته به زمان و مکان نیست و بی‌همتا تلقی می‌شود.

روان‌شناسی کاربردی، اما نوعی روان ­پویایی است که به نظر می‌رسد وابسته به زمان و مکان است و با ترسیم "نظمی قوام‌بخش"، بر وجهی از تکثرگرایی شیوه‌های ابزاري نتیجه­ گرا که در آن ابژه (عینیت) موجب شکل دادن و بازتولید شالوده جهان ثابت و نظام‌مند‌است، مبتنی است.

در این میان به نظر می‌رسد، محتمل است توسعه کارکرد قلمرو روان‌شناسی درمان­ نگر و یا رفتاری به‌تدریج موجب سلب مشروعیت دانش روان‌شناسی (محض) خواهد شد.

بیندیشیم و گفتگو كنيم.

(حمید ژیان پور)

دنياي قابل‌تحمل

می‌اندیشم؛

بخش زيادي از تاريخ ممكن است آرزوهايي باشد كه به ناحق تحقق‌یافته است. ازاین‌رو به نظر می‌رسد، تاريخ باسیاست بيش از فلسفه قرابت دارد. سياست در ميانه آغاز و فرجام جنگ متولد می‌شود و به فریبنده‌ترین شكل ممكن دنياي ما را قابل‌تحمل جلوه می‌دهد. روان‌شناسی اما به ما ياد می‌دهد كه چگونه دنياي قابل‌تحمل را به رشد و شكوفايي نزديك كنيم.

(حمید زیان پور)

تبحر و تخصص

در علوم انسانی، متخصص كسي است كه اختصاصاً قادر باشد زمينه تحقيقات بین‌رشته‌ای را دنبال و دامنه حوزه رشته خود را متخصصانه گسترش و عمق بخشد. دراین‌باره تبحر، ملاک تخصص نیست و فراتر از معنای کاربست تکنیکال و متبحرانه دانش، بر زمینه‌های روش گراند تئوری در پژوهش‌های کیفی تأکید دارد.

به نظر می‌رسد، گستره دانش روان‌شناسی قابلیت آن را دارد تا فراتر از رویکردهای پوزیتویستی (اثبات­گرایانه) به‌سوی نوعی معرفت‌شناسی حاصل از تحلیل گفتمان که در آن زبان اندیشه مبنای تحلیل ساختاری است، پیش برود و نتایج کاربردی را از بطن نوعی نظام برخاسته از سازمان تفکر درونی مبتنی بر رابطه فرد و جامعه به دست بیاورد. در این مورد رویکرد زبان‌شناسی چامسکی نمونه مناسب و قابل‌تأمل محسوب می‌شود.

(حمید ژیان پور)

عشق و ازدواج

(ایرج حسابی)

یک روز از پدرم پرسیدم فرق بین عشق و ازدواج چیست؟
روز بعد او کتابی قدیمی آورد و به من گفت: این برای توست. با تعجب گفتم: اما این کتاب خیلی باارزش است، تشکر کردم و درحالی‌که خیلی ذوق داشتم تصمیم گرفتم کتاب را جایی دنج بگذارم تا سر فرصت بخوانم.
چند روز بعد پدرم روزنامه‌ای را آورد، نگاهی به آن انداختم و به نظرم جالب آمد که پدرم گفت: این روزنامه مال تو نیست، برای شخص دیگریست و موقتاً می‌توانی آن را داشته باشی، من هم باعجله شروع به خواندنش کردم که مبادا فرصت را از دست بدهم.
 در همین گیرودار پدرم لبخندی زد و گفت: حالا فهمیدی فرق عشق و ازدواج به چیست؟ در عشق می‌کوشی تا تمام محبت و احساست را صرف شخصی کنی که شاید سهم تو نباشد اما ازدواج، کتاب با ارزشیست که به خیال این‌که همیشه فرصت خواندنش هست به حال خود رهایش می‌کنی...

نقد و تحلیل

متن را با استفاده از روش تحليل گفتمان موردبررسی قرار می‌دهیم.
در اين روش، ماهيت مفاهيم مندرج در متن، موضوع بررسي و ارتباط معاني و مضامين مستتر در آن، معيار راستي آزمايي گزاره متن است.
متن موردبررسی داراي يك گزاره اصلي و چند گزاره فرعي است كه به نظر می‌رسد نامرتبط است. تحليل گفتمان متن، ميزان روايي گزاره اصلي و نامرتبط بودن گزاره‌های فرعي را مشخص می‌کند.
گزاره اصلي متن تلویحاً بيان می‌کند:
عشق و ازدواج می‌تواند داراي دو رويكرد متفاوت باشد كه معرف دو نوع ذهنيت است[...]

سادگی یا پیچیدگی

من بر اين فرض هستم؛

اگر يك متن يا محتوا تا آن اندازه ساده و يا حتي روان و سليس باشد كه بتواند به‌سرعت و سهولت در ذهن ما بگنجد، به همان اندازه ذهن ما را تحت تأثیر القاء قرار داده است.

عبور از پيچيدگي عبور از مسير فرايندهاي عالي تفكر است كه ممكن است منجر به بازبيني، بازانديشي و نهایتاً بازتوليد محتوا بشود.

برخلاف آنچه تصور می‌شود، در سادگي نوعي بدآموزی وجود دارد كه مانع برقراري ارتباط سازنده و رو به رشد خواهد شد. به‌عنوان‌مثال كودكاني كه تحت سرپرستي والدين و يا محيط تا آن اندازه ساده و محروم رشد می‌کنند ممكن است در بديهيات اوليه دچار بدآموزي باشند.

پيچيدگي، محرك مناسبي براي كنكاش آزاد ذهن است و ازاین‌جهت به نظر می‌رسد درحالی‌که سادگي معرف حاكميت تحكم است. پيچيدگي معرف منش دمكراسي است. زيرا تا آن اندازه عمق و وسعت دارد كه ذهن را تا بلنداي انديشه درگير تبيين و تفسير آزاد بنمايد.

(حمید ژیان پور)

آدرس اصلي

(سید مجید حسینی (مدرس دانشگاه))

من در مورد ساسي مانكن حرف نمی‌زنم؛ بازي ساسي يك فريب بزرگ جامعه خواب ماست.

اصلاً من از اين جامعه می‌ترسم؛ از جامعه‌ای كه بیست‌وپنج هزار دانش‌آموز تشنه دشتياري را نمی‌بیند، بچه‌هایی كه در اصطبل درس می‌خوانند را نمی‌بیند، مسئله‌اش دو و نيم ميليون كودك بازمانده از تحصيل نيست؛ اما موسيقي ساسي مانكن صدر مسائلش است.

من می‌ترسم از جامعه و دولتي كه قشر كارگرش، تبديل به كالا شده، معلمش حقوق پانصد و هشتاد هزارتومانی می‌گیرد و كارمندش صدسال طول می‌کشد، آب و غذا نخورد تا بتواند مسكن امن داشته باشد؛ آنگاه دعوا می‌کند كه شادي خوب است يا بد است، شادي مبتذل است يا زیرزمینی يا روزميني [...]

نقد و تحلیل

انتخاب حداكثري، انتخاب آگاهانه است؛

شادي زودهنگام يا شادي كه زود تجربه می‌شود، معرف نابساماني شرايط نابهنجاري است كه فرد در آن موقعيت، تحت‌فشار عناصر دروني و بيروني زمينه قرار دارد. بنابراين مبتني بر دو رويكرد رفتاري و روان‌شناختی، ارگانيسم (موجود زنده) براي گريز يا جابجايي فشار ناشي از موقعيت، دست به انتخاب زودهنگام می‌زند و آسودگي لحظه‌ای را با فشار مداوم، به‌طور پياپي جابجا می‌کند.

به نظر می‌رسد اين مانند دويدن و يا رقص بر روي خاكستر آتش است كه فرصت آسودگي لحظه اي را براي موجود زنده فراهم می‌کند [...]

خيانت و صمیمیت

(ریحانه فرهادپور)

خيانت=لذت آني>صميميت

وفاداري=صميميت>لذت آني

1. همه مون به عنوان انسان، نیازها و تمایلات غریزی نسبت به غذای خوب، سكس خوب، کار کم، خواب زیاد، پورن، بازی‌های ویدئویی، ته‌دیگ، چیپس و ماکارونی داریم.

2. ما آدم‌ها همچنین، نیاز و گرایش به تجربه صمیمیت، میل به محبت کردن و محبت دیدن و ارتباط داریم.

3. متأسفانه، این دو نیاز اکثراً باهم تناقض دارن. برای تجربه صميميت، گاهی باید نیازها و لذت‌های غریزیت رو فدا کنی و برای رسیدن به لذت‌های شخصی، معمولاً باید عشق و صمیمیت رو فدا کنی. در ساده‌ترین حالتش میشه تماشا کردن فیلمی که علاقه چندانی بهش نداری یا رفتن به یک مهمونی. کاری که برات اهمیتی نداره اونم به خاطر مراقبت از صمیمیت با پارتنرت. ولی اوضاع میتونه خیلی پیچیده‌تر از این حرفا باشه. مثل‌اینکه به‌صورت آگاهانه، متعهد بشی که برای مدت‌زمانی به نهایت نامعلوم، به تنها یک شخص، یک جسم و یک کاراکتر وفادار بمونی [...]

نقد و تحلیل

در روان‌شناسی، کشف معانی و مفاهیم، برخاسته از دامنه زمینه مبانی نظری مقولات است. در این رویکرد ارتباط میان مقولات در یک پارادایم (الگوي) منعطف، قابلیت تفسیر و تبیین می‌یابد. ازاین‌رو در گفتمان روان‌شناسی، پدیده آن‌گونه که در ذهنیت فرد شکل‌گرفته است مورد شناخت قرار می‌گیرد.

بنابراین به نظر می‌رسد در روان پویایی، حساسیت نظری محقق متوجه نتیجه نیست و روابط میان متغیرها را به‌منظور شناخت پدیدارشناسانه معانی و مفاهیم موردبررسی قرار می‌دهد [...]

كودك ما

به نظر مي ­رسد كودكان به‌دقت رفتار ما را زير نظر دارند.

در مراحل بالاتر رشد، بخشي از عزت‌نفس كودكان، به ­وسيله بازخورد رفتار غير­كلامي والدين، شكل مي ­يابد. بنابراين كودكان عزت‌نفسشان را از رفتار كلامي و غير­كلامي به دست مي ­آورند كه بارزترين آن زبان بدن (رفتار غير­كلامي­) والدين است.

به‌عنوان‌مثال، كودك بي ­حوصلگي مادر را از طريق اطوار چهره و نوع نگاه او به‌دقت تفسير مي­ كند و آن را عمیقاً به خود نسبت مي­ دهد. در این صورت ممكن است خود را مقصر و علت بي ­­حوصلگي مادر قلمداد كند [...]

تحليل انتقادي بر

نظريه روان‌شناسی فردگرايي آدلر

اگرچه به نظر مي ­رسد مفاهيم اساسي در نظريه آدلر بر محور خودآگاهي فردي تكوين يافته است و او سهم ناخودآگاه و ناهوشيار جمعي را در رشد شخصيت، تأثيرگذار نمي ­داند، اما تبيين او از فرديت رشد یافته، رابطه تعیین‌کننده‌ای با هويت جمعي دارد. در هويت جمعي، زمينه­ ی اوليه رشد، برخاسته از تعاملي درون‌ذاتی است و بر كشش و كنش ناهوشيار مبتني است.

آدلر بر مفهوم "غايت ­نگري" به معناي نگرشي پويا  و روبه‌جلو در روان پويايي شخصيت فرد تأکید دارد و جدا از عوامل وراثتي و ناهوشيار، تعامل سازنده ساختار ذهني فرد را ناشي از خلاقيت و ابتكار مي­ داند. نگارنده اين فرض را محتمل مي­ داند كه رويكرد آدلر به غايت نگري، معرف تبييني از رابطه تعيين­ كننده فرديت رشد يابنده با ناهوشيار جمعي است [...]

انرژی مثبت

تحقیقات نشان می‌دهد استرس و شادی هر دو واگیر دارند و بودن در کنار افرادی که شاد و یا افسرده هستند به‌طور مشخص و مستقیم بر روح و روان ما تأثیر می‌گذارد.

با آدم‌های شاد دوست بشوید.

نقد و تحلیل

تبيين علمي (Scientific Explanation) از صورت‌بندی فرضيه تا تعميم مشروط نظريه، مسير مشاهده، آزمايش و بررسي شواهد الگوي قياسي_استنباطي را از طريق قوانين آماري دنبال می‌کند. اين نوع كنكاش علمي با استفاده از مباني نظري، صورت‌بندی فرضيه تحقيقات علمي محقق را راستي آزمايي می‌کند.

بخش مهمي از تحقيقات روان آزمايي در علوم رفتاري و شناختي در گستره‌ای از استقراء جزءبه‌جزء قرار نمی‌گیرد. بنابراين الگوي نظام‌های عام قوانين دقيق تجربي را برنمی‌تابد. این‌که نتايج تحقيقات روان‌شناسی را نوعي رابطه مستقيم، دامنه‌دار و مثبت و تأثیرگذار فرض كنيم ناشي از نوعي مغالطه روش شناسانه در فهم ماهيت گستره قلمرو علم روان‌شناسی است و فراتر از آن مثبت نگري در بيان یافته‌های عام، نوعي سوءتعبیر علمي است[...]

فلسفه، زبان انديشه

وقتي بايدها و نبایدها معرف نوعي تجربه زيستي مثبت نگر است، روان‌شناسی به سطح نازلي از ايدئولوژي (خط و مشي) شرطی‌سازی رفتار تقليل خواهد يافت.

به نظر می‌رسد اين نوع (به‌اصطلاح) روان‌شناسی، فراتر از انعطاف عاطفي، پيش نخواهد رفت. در اين صورت نخواهد توانست در زبان تفكر (انديشه) فرد، تغيير سازنده و روبه‌جلو به وجود بياورد.

(حمید ژیان پور)

دانشگاه

به نظر می‌رسد؛

دانشگاه راه رستگاری را پیش گرفته است. دانشجویان در دانشگاه، چالش گفتمان را تجربه نمی‌کنند.

روان‌شناسی رفتارگرایی

(رضا صمدی)

او فردی بود که در سن 25 سالگی مدرک دکتری خود را از دانشگاه شیکاگو دریافت کرد، نظریات ابر روان‌شناسانی چون یونگ و فروید برایش جالب نبود، وی نقش محیط را در تربیت و شکوفایی فرد مهم می‌دانست و روان‌شناسی را در تغییر در رفتار فرد می‌دانست، تمام دغدغه‌های او پیش‌بینی و کنترل رفتارهای قابل‌مشاهده در فرد بود. او کسی نبود جز جان. بی. واتسون، پدر روان‌شناسی رفتارگرایی.

نقد و تحلیل

در واژه رفتارگرايي، مفهومي ذهني و شناختي در معناي پسوند كلمه "گرايش" به رفتار، (رفتارگرايي) وجود دارد كه معرف كنكاش هوشمندانه ذهن بر روي رفتار (قابل‌مشاهده و اندازه‌گیری) است. اگر آن‌گونه كه اسكينر بيان می‌کند، تفكر به‌وسیله نوعي رفتار دروني و غیرقابل مشاهده قابل تبيين است، در اين صورت تبيين او از رفتار نهان (تفكر) كه غیرقابل مشاهده است را می‌توان در اندازه، قالب و فرمت يك رفتار تلقي كرد [...]

روان‌شناسی

به نظر می‌رسد؛

روان شناسی به معنای بخشی از گستره عمیق و دقیق قلمروی کنکاش علم در شناخت نفس (زبان درونی) ، روان، رفتار پیدا و ناپیدای انسان، معرف زبان تبین علم است. بنابراین اصطلاح " روان شناس" اصطلاح عقیم و نارسا است که به نظر می رسد نمی تواند مبین گستره عظیم قلمرو علم در روان پیدا و ناپیدای انسان باشد.
همنچنین این فرض که رویکرد مثبت نگر، خوشبینانه و سلامت محور در روان شناسی، نه علم بلکه دانش به مثابه آگاهی است قابل تامل است. در این صورت به نظر می آید، قرائت یا انشایی از علم روان شناسی، معرف کاربرد رویکرد علمی به حل مسئله نیست و موضوع محل شک و تردید است ...

(حمید ژیان پور)

رابطه هم‌عرض

مفروض است؛ رابطه انسان‌ها با یکدیگر در دو وجه، قابل تبیین است.

• رابطه طولی.
• رابطه عرضی.

رابطه طولی، رابطه‌ای است که در آن یک فرد برای تسلط بر خویشتن و خود اقناعی، دانش و داشته‌های خود را ابزار هدایت، آموزش و راهنمایی دیگران قرار می‌دهد.

آغاز و فرجام این رابطه محصور در زمان است و کیفیت آن از اوج تا فرود سیر نزولی دارد، بسط یابنده نیست و ارزش‌افزوده تولید نخواهد کرد.

ازاین‌رو به نظر می‌رسد، رابطه طولی، عقیم و نارسا است و معرف نوعی تحکم آمرانه اما نرم است [...]

داستان، شعر منظم است نه تفكر منظم

داستان، شعر منظم است نه تفكر منظم؛ به نظر، لازم است در اين موضوع بیندیشیم كه در داستان، نويسنده بر مخاطب (بر ذهن مخاطب) است؟ يا با مخاطب (با ذهنيت مخاطب) است.

تئوري كلاسيك شرطی‌سازی و نظریه‌های پيوند محرك و پاسخ اين فرض را مي بپذيرد كه بر مخاطب است و او را به سمت هدف و يا نتيجه هدايت می‌کند. ازاین‌رو روش‌های رفتارگرايان، نتيجه گرا است نه فرآيند محور [...]

کافکا، مرگ، سقوط و تاریکی

(ﮔﻮﺳﺘﺎﻭ ﯾﺎﻧﻮﺵ)

خوشبختی با تملک به دست نمی‌آید. خوشبختی به دید شخص بستگی دارد. منظورم این است که آدم خوشبخت، طرف تاریک واقعیت را نمی‌بیند.

هیاهوی زندگی‌اش صدای موریانه‌ی مرگ را که وجودش را می‌جود، می‌پوشاند. خیال می‌کنیم ایستاده‌ایم، حال‌آنکه در حال سقوطیم [...]

نقد و تحلیل

اگر بپذیریم که از دیدگاه کافکا مرگ، هستی است که اصالت دارد و انسان (آن‌گونه که سارتر می‌گوید) جبراً مختار است تا ماهیت و چگونگی آن را بسازد، در این صورت سقوط، مرگ و نیستی، واجد ارزشی است که انسان اصالت آن را درک می‌کند.

درک اصالت مرگ معرف تفاوت انگیزه حیات در انسان و حیوان است. انگیزه حیات، بخشی از تعریف "سارتر" از اخلاق است. در این میان دلهره و اضطراب پرمعنی­ترین مفهومی است که انسان آن را از تقابل یک‌طرفه جبر بر انتخاب، درمی‌یابد [...]

پند اخلاقی و پندار اخلاقی

گزاره‌های اخلاقی پند است یا پندار؟

اگر بتوانیم در اصالت فلسفی بن‌مایه ذات مفاهیم گزاره‌های اخلاقی کنکاش کنیم و در تحلیل مفاهیم آن به تجزیه و طبقه‌بندی عناصر درونی آن بپردازیم، به پندار در ماهیت ذات مفاهیم غنی گزاره‌های اخلاقی نزدیک شده‌ایم.

به‌عنوان نمونه: مفهوم "ریا" در بن‌مایه ماهیت ذات خود، پیش از آن‌که مشمول مصادیق متظاهرانه رفتار انسان باشد، برخاسته از نیاز واقعی انسان به مقوله اعتماد به خود است. اعتمادبه‌نفس، معرف مؤلفه‌های رشد درونی است که موقعیت طبقه و تعلق‌خاطر فرد را به خاستگاه اجتماعی که او برای خود مطلوب فرض کرده است، تبیین می‌کند [...]

یادگیری

 (کوروش برارپور)

🌐 یادگیری، خمیرمایه‌ی پیشرفت و بالندگی در هر جامعه است! جان استرمن (استاد ام. آی. تی) می‌گوید: "«تغییر»، تنها ثابت عصر ماست!"

🌐 استیو کِرل (رئیس مرکز آموزش و یادگیری سازمانی شرکت جنرال الکتریک) می‌گوید: "اگر دانشجویان ما آموزش ببینند ولی در رفتارشان تغییر ایجاد نشود، درواقع «یاد» نگرفته‌اند!" [...]

نقد و تحلیل

1- تعریف یادگیری در روان­ شناسی مطابق با تعریف کمبل (Kimble) عبارت است از: "تغییر نسبتاً پایدار در توان رفتاری (رفتار بالقوه) که درنتیجه‌ی تمرین تقویت‌شده، رخ می‌دهد." بنابراین "اگر دانشجویان ما آموزش ببینند ولی در رفتارشان تغییر ایجاد نشود" یادگیری در توان بالقوه آنان اتفاق افتاده است، این یادگیری نیازمند زمینه بروز دارد و یادگیری پنهان محسوب می‌شود [...]