متن و منتقد

خاک خوب

(نادر ابراهیمی)

‎قلب، خاک خوبی دارد. هر دانه که در آن بکاری، از هر جنس، از همان جنس، صدها دانه برمی‌داری.

نقد و تحلیل

بيان اديبانه در كليت خود، داراي ساختار فلسفي است و نشان‌دهنده تأملات باطني نويسنده در توجه به نتايج ذهني و عيني گزاره‌های فلسفي است. گزاره‌های فلسفي در اولين و درونی‌ترین مرحله به نتايج پیچیده‌تر ذهني منتج می‌شود كه در ساختار، داراي تسلسل در بيان يا منطق طولي است.

بنابراين به نظر می‌رسد نتيجه ذهني يك بيان فلسفي، در عينيت مصاديق خارجي، منطقاً بايد بتواند به‌درستی، قابل‌قبول و درك باشد.

سخن فوق از نادر ابراهيمي، سخني اديبانه است كه بر گزاره‌های نتايج ذهني بناشده است و در تحليل مفاهيم، مصاديق عيني و خارجي متأثر از نتايج ذهني است. بنابراين در درجه نخست و اولين مرحله تحليل، نتايج عيني و مصاديق و نمونه‌های خارجي را نمی‌توان مصداق سخن اديبانه و فلسفي دانست. با این توضيح، نتيجه سخن فوق الزاماً اين نخواهد بود كه در سرزمين قلب، هر مفهومي را بكاريم نتيجه آن مصادیق عيني، همان خواهد بود. زيرا اگر بپذيريم نتيجه كينه و نفرت در سرزمين قلب دو صدچندان كينه و نفرت می‌رویاند، در اين صورت، نتايج عيني و مصاديق خارجي كينه و نفرت را، مظهر بلا واسطه مفهوم كينه و نفرت فرض کرده‌ایم درحالی‌که با توجه به ساختار فلسفي سخن اديبانه، نتيجه ذهني مقدم بر نتيجه عيني است و سخن اديبانه به انبساط مفاهيم گزاره‌های فلسفي توجه دارد.

نتيجه ذهني سخن فوق، قلب را در مفهوم سرزميني كه نتايج عيني بلا واسطه می‌دهد فرض نمی‌کند و آن را مفهومي منبسط و سيال در نظر می‌گیرد كه مفهوم كينه و نفرت در قلب به‌طور ذهني مرحله‌به‌مرحله به سمت پيچيدگي بيشتر در يك ساختار تسلسل طولي، هم‌افزایی می‌یابد و دو صدچندان ثمره منطقي كه قابل‌درک و قابل‌قبول باشد می‌دهد.

(حمید ژیان پور)